Ο αρχιτέκτων Μύρων Τουπογιάννης, βέρος Κρητικός, ερωτεύτηκε πριν από 25 χρόνια το χωριό Καψαλιανά, τον μοναστηριακό οικισμό του 16ου αιώνα, της μονής Αρκαδίου και οραματίστηκε να ξαναδώσει ζωή στο ιστορικό χωριό. Μετά από μακρές και επίπονες προσπάθειες, το όραμα πήρε τη σημερινή μορφή του.
Πρόκειται, για το Kapsaliana Village Hotel, ένα σύνολο πέτρινων κτισμάτων, ισογείων και διώροφων, χαρακτηριστικών της λαϊκής αρχιτεκτονικής, με στοιχεία της ύστερης Eνετοκρατίας, που κέρδισε επάξια μία θέση ανάμεσα στα 100 καλύτερα ιστορικά ξενοδοχεία του κόσμου.
Η αναπαλαίωση
Η διαδικασία της αναπαλαίωσης του χωριού υπήρξε μια μακρά περίοδος επίπονων εργασιών για την ανασύσταση του χωριού.
Με αγάπη, μεράκι και φροντίδα ως την τελευταία λεπτομέρεια ο αρχιτέκτων & ιδιοκτήτης Μύρων Τουπογιάννης εργάσθηκε με την ομάδα του για την αναβίωση του χωριού διατηρώντας στο ακέραιο την αυθεντική αρχιτεκτονική και τη χωροταξία του.
Έτσι δημιουργήθηκε το καινούργιο πρόσωπο των Καψαλιανών με απόλυτο σεβασμό στην παράδοση και την ιστορία του.
Με φυσικά υλικά, όπως το ξύλο, η πέτρα και η τερακότα, τα σπίτια, το ελαιοτριβείο και η εκκλησία αναπαλαιώθηκαν και αναδημιουργήθηκαν για να συνεχίσουν τη μακραίωνη ιστορία τους, για να γράψουν τις καινούργιες σελίδες έχοντας μετατραπεί στα ιδανικά καταλύματα όπου θα ζήσετε αξέχαστες στιγμές διακοπών στο νησί της Κρήτης.
Το Χωριό Καψαλιανα
Η ιστορία του χωριού Καψαλιανά και κατ’ επέκταση του Kapsaliana Village Hotel είναι μοναδική.
Κάθε πέτρα και κάθε σπιθαμή γης, κάθε κτήριο και κάθε δέντρο έχει το δικό του αφήγημα.
Μια ιστορία αιώνων έτοιμη να την διηγηθούν στους επισκέπτες του χωριού, καθώς απολαμβάνουν τη διαμονή τους.
Η ιστορία του χωριού ξεκινά το 1600, προς το τέλος της Ενετικής περιόδου.
Η γειτονική Μονή Αρκαδίου, το σημαντικότερο μοναστήρι του νησιού, χτίζει την εκκλησία, που είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ και μέσα στον ναό υπάρχει η εικόνα της Παναγιάς της Γαλακτοτροφούσας.
Η εκκλησία αναπαλαιώθηκε και λειτουργεί ως σήμερα.
Ακολουθεί η ανέγερση του ελαιοτριβείου το 1763 που γίνεται η καρδιά του οικισμού και ξεκινά να αναπτύσσεται γύρω του.
Στην ακμή του, στο χωρίο είχαν συγκεντρωθεί 13 οικογένειες, περίπου 50 κάτοικοι, οι οποίοι ήρθαν και εγκαταστάθηκαν σταδιακά στα σπίτια γύρω από τον Μοναστηριακό ελαιόμυλο.
Δούλευαν για την συγκομιδή της ελιάς αλλά και σε άλλες αγροτικές εργασίες.
Αρχιτεκτονική
Τα Καψαλιανά είναι ένας παραδοσιακός, Κρητικός οικισμός που χαρακτηρίστηκε με Προεδρικό Διάταγμα ως «Υψηλής Πολιτιστικής Αξίας».
Χωρίς να έχει υποστεί αλλοιώσεις ο οικισμός είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της Κρητικής αρχιτεκτονικής.
Κυριαρχούν οι καθαροί γεωμετρικοί όγκοι, ενός ή δύο ορόφων, συνδέονται κ συνδυάζονται μεταξύ τους με τις εξωτερικές αυλές, τις πέτρινες σκάλες και τις καμάρες.
Η εικόνα συμπληρώνεται με τις πόρτες, τις αυλόπορτες και τα ανοίγματα από λαξευμένη πέτρα.
Η ποιότητα κατασκευής των τοίχων, των θυρωμάτων και επιχρισμάτων δηλώνουν την ιδιαίτερη ποιότητα κατασκευής του έργου.
Ο παλαιός μοναστηριακός ελαιομυλος
Ο Ηγούμενος της ιστορικής Μονής Αρκαδίου, Φιλάρετος, ολοκλήρωσε το 1763 την κατασκευή ενός σημαντικού για την εποχή ελαιοτριβείου στα Καψαλιανά.
Σε μια εποχή άνθησης της ελαιοκομίας, το ιερό αυτό δέντρο, ο καρπός και το ελαιόλαδο ήταν το σημαντικότερο στοιχείο της καθημερινότητας των ανθρώπων.
Η διατροφή, ο φωτισμός, διάφορες θεραπείες, θέρμανση και θρησκεία τροφοδοτούνται από τον ευλογημένο αυτό καρπό.
Το έδαφος, η ασφαλής τοποθεσία, η εύκολη απομάκρυνση των αποβλήτων καθιστούν την περιοχή ιδανική για τη δημιουργία του ελαιόμυλου στα Καψαλιανά.
Στην περίοδο ακμής του οικισμού περίπου 30 γυναίκες (μαζώχτρες) από τα γύρω χωριά, πέντε μυλωνάδες συγκεντρώνονταν στα Καψαλιανά για την συγκομιδή της ελιάς. Την επιμέλεια της διαδικασίας και τον έλεγχο είχε ο Μοναχός- οικονόμος του Αρκαδίου.
Ο ελαιόμυλος αποτελούσε έναν πυρήνα ζωής για περισσότερα από 200 χρόνια και χάρη στην ύπαρξη του δημιουργήθηκε ο οικισμός των Καψαλιανών.
Ο οικισμός εγκαταλείφτηκε τα χρόνια που ακολούθησαν από τους μόνιμους κατοίκους και οι μόνοι ελάχιστοι που διατήρησαν σπίτια, τον επισκέπτονται περιστασιακά για να φροντίζουν τα γύρω χωράφια.
Από το χθες στο σήμερα
Ο Μοναστηριακός Ελαιόμυλος των Καψαλιανών έκλεισε το 1955 και μεταφέρθηκε σε κοντινή περιοχή. Ο οικισμός άρχισε να εγκαταλείπεται. Όμως η μοίρα του οικισμού δεν έμελε να σταματήσει εκεί.
Τριάντα ολόκληρα χρόνια διήρκεσε η αναπαλαίωση του που έδωσε καινούργια ζωή και πνοή στη πανέμορφη αυτή περιοχή. Με πλήρη σεβασμό στην ιστορία και την παράδοση ο οικισμός των Καψαλιανών έγινε το Kapsaliana Village Hotel που διατηρεί την αυθεντικότητα του τοπίου και των συναισθημάτων με ένα τρόπο μοναδικό.
Ένας κεντρικός, ανοιχτός χώρος σαν μια πλατεία με πλακόστρωτα, λουλούδια δημιουργήθηκε γύρω από τα νέα πέτρινα κτίσματα για να συνδεθεί το παλαιό κτιριακό συγκρότημα με την εκκλησία. Για τα νέα πέτρινα κτίσματα χρησιμοποιήθηκαν τα ίδια βασικά υλικά, η πέτρα από τον ίδιο τον τόπο, τα ξύλινα δοκάρια και η λαξευτή πέτρα για τα θυρώματα.
Στα κτίσματα αυτά στεγάζονται η υποδοχή, το εστιατόριο, η κουζίνα, τα γραφεία και οι βοηθητικοί χώροι.
Έτσι σήμερα με τους τοίχους, τις ξερολιθιές, τους πλακόστρωτους δρόμους και τις αυλές, που αγκαλιάζουν οι βουκαμβίλιες και τα λουλούδια, δημιουργήθηκε ένα ενιαίο λειτουργικό και καλαίσθητο σύνολο που αντλεί την έμπνευσή του από την παράδοση και τη λιτότητα του τόπου, από την ομορφιά της κρητικής φύσης.
Εδώ οι άνθρωποι ζούσαν με απλότητα, μοναστηριακή λιτότητα, σέβονται τη φύση και τα δώρα της και απολαμβάνουν τα χρώματα και τα αρώματά της.