Ένας χαμένος βωμός, που χρονολογείται από την εποχή των Σταυροφοριών ανακαλύφθηκε από αρχαιολόγους στον ναό του Πανάγιου Τάφου στην Ιερουσαλήμ, έναν από τους ιερότερους τόπους του χριστιανισμού, όπου πιστεύεται ότι αναστήθηκε ο Χριστός.
Η εντυπωσιακή ανακάλυψη έγινε για πρώτη φορά όταν εργάτες οικοδομών αναποδογύρισαν μια τεράστια πέτρινη πλάκα που ακουμπούσε σε έναν τοίχο της εκκλησίας και η οποία βρισκόταν εκεί για άγνωστο χρονικό διάστημα, σύμφωνα με την Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών.
Το βάρους αρκετών τόνων κομμάτι μαρμάρου βρισκόταν σε έναν δημόσια προσβάσιμο διάδρομο στο πίσω μέρος της εκκλησίας και ήταν μάλιστα καλυμμένο με γκράφιτι.
Ωστόσο η άλλη πλευρά της πέτρας ήταν υπέροχα διακοσμημένη και ταυτοποιούσε την πλάκα ως την πρόσοψη του βωμού που χρησιμοποιούσαν οι Σταυροφόροι στον Μεσαίωνα από τότε που εγκαινιάστηκε το 1149. Ο βωμός εξαφανίστηκε μετά από μία τεράστια πυρκαγιά που κατέστρεψε μέρος της εκκλησίας εκατοντάδες χρόνια αργότερα.
Η πρόσοψη του βωμού των Σταυροφόρων όπως είναι σήμερα. Έχουν διασωθεί στην αρχική τους μορφή περίπου τα δύο τρίτα της πέτρας. Ο βωμός ήταν διακοσμημένος με δύο μορφές αστεροπεντάδων. Με πέντε σχηματισμένους κύκλους που τους ενώνει μία αλληλοπλεκόμενη ταινία, η αστεροπεντάδα είναι ένα από τ’ αγαπημένα μοτίβα της γεωμετρικής διακόσμησης Cosmatesque. Πρόκειται για σχέδιο έμπλεο νοημάτων, ανάμεσα στα οποία, η απεραντοσύνη της δημιουργίας του Θεού. Οι 5 κύκλοι συμβολίζουν τις πληγές του Ιησού και παραπέμπουν στον Σταυρό της Ιερουσαλήμ, το έμβλημα των Σταυροφόρων (Πηγή: Shai Halevi / Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων).
«Γνωρίζουμε μαρτυρίες προσκυνητών από τον 16ο, 17ο και 18ο αιώνα για έναν υπέροχο μαρμάρινο βωμό στην Ιερουσαλήμ» δήλωσε ο Ίλια Μπέρκοβιτς ιστορικός της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών.
Και συνέχισε: «Το 1808, υπήρξε μια μεγάλη πυρκαγιά στο ρομανικό τμήμα της εκκλησίας του Παναγίου Τάφου. Έκτοτε, ο βωμός των Σταυροφόρων χάθηκε. Τουλάχιστον αυτό πίστευαν οι άνθρωποι για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Η Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών δήλωσε ότι το εύρημα ήταν «συγκλονιστικό», καθώς θέτει το ερώτημα πώς ένα τόσο σημαντικό κειμήλιο θα μπορούσε να παραμείνει κρυμμένο από τα μάτια των ακαδημαϊκών σε ένα από τα πιο σημαντικά κτίρια της χριστιανοσύνης, που έχει μελετηθεί εντατικά από τους ερευνητές.
«Το γεγονός ότι κάτι τόσο σημαντικό θα μπορούσε να μην έχει αναγνωριστεί σε αυτό το μέρος ήταν εντελώς απροσδόκητο για όλους τους εμπλεκόμενους» δήλωσε ο Μπέρκοβιτς.
Ο μοναδικός διάκοσμος του βωμού ήταν σε γεωμετρικό στυλ “Cosmatesque”, που πήρε το όνομά του από την οικογένεια Cosmati στην παπική Ρώμη, η οποία κληροδότησε τις δεξιότητές της στη λιθοτεχνία.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η τέχνη Cosmatesque, η οποία αποτελούσε σύμβολο κύρους για τον παπισμό, συνίστατο στη συναρμολόγηση μικρών ανακυκλωμένων κομματιών μαρμάρου που είχαν αποξεσθεί από άλλα αρχαία κτίρια για να δημιουργηθούν πολύπλοκα γεωμετρικά μοτίβα.
Το πίσω μέρος του βωμού (Φωτογραφία: Amit Re’em / Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων).
Το μοναδικό κομμάτι της τέχνης Cosmatesque που εξακολουθεί να υπάρχει εκτός Ιταλίας βρίσκεται στο Αβαείο του Westminster στην Βρετανία, όπου ο Πάπας είχε στείλει έναν καλλιτέχνη.