Ο συνδυασμός παραγόντων που εκτοξεύει τα ποσοστά θανάτων τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.
Στατιστικές μελέτες δείχνουν ότι τα καρδιακά επεισόδια είναι συχνότερα την εορταστική περίοδο στα τέλη του έτους, όταν οι άνθρωποι τείνουν να αναβάλλουν την επίσκεψη σε γιατρό.
Η αύξηση οφείλεται σε έναν συνδυασμό χαμηλών θερμοκρασιών, διατάραξης της καθημερινής ρουτίνας και υπερβολής στα γιορτινά τραπέζια, γράφουν οι New York Times ενόψει των Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς.
Στις ΗΠΑ, το διήμερο 25-26 Δεκεμβρίου και η 1η Ιανουαρίου είναι οι μέρες με τους περισσότερους θανάτους από καρδιακή ανακοπή, δείχνουν μελέτες όπως αυτή.
Η σημασία αυτής της τάσης μεγεθύνεται από το γεγονός ότι οι καρδιακές παθήσεις ήταν η πρώτη αιτία θανάτου και την Ελλάδα το 2020, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τους μέσους όρους της περιόδου 2015-19.
Προβλήματα είναι πιθανότερο να εμφανιστούν έπειτα από λουκούλλεια γεύμα.
Εκτός από τα εμφράγματα, αύξηση καταγράφεται τους χειμερινούς μήνες και σε άλλα καρδιακά προβλήματα όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, μια κατάσταση στην οποία η καρδιά αδυνατεί να αντλήσει αρκετό αίμα, ή η κολπική μαρμαρυγή, μια συχνή μορφή αρρυθμίας.
Σύμφωνα με φετινή μελέτη στην επιθεώρηση Nature Cardiovascular Research, οι επισκέψεις στα επείγοντα λόγω κολπικής μαρμαρυγής αυξάνονται στα νοσοκομεία της Καλιφόρνιας τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.
Η καρδιά μπορεί επίσης να επιβαρυνθεί από ιώσεις και από το κρύο που προκαλεί συστολή των αγγείων και δυσκολεύει την άντληση αίματος.
Διαταραχή της ρουτίνας
Ένα σημαντικό πρόβλημα τις γιορτές, λένε καρδιολόγοι, είναι ότι ο κόσμος είναι πιο απρόθυμος να ζητήσει ιατρική φροντίδα και πιο πιθανό να ξεχάσει να πάρει τα φάρμακά του.
Κάποιοι που δεν έχουν θορυβώδη συμπτώματα αναβάλλουν την επίσκεψη στον γιατρό για το νέο έτος, άλλοι δυσκολεύονται να πάρουν τα χάπια τους ή να βρουν γιατρό αν απουσιάζουν για τις γιορτές οι νοσοκόμοι ή φροντιστές τους, είπε ο Μιτς Μίλερ του Πανεπιστημίου Κολούμπια, επικεφαλής κλινικός επιστήμονας στον Αμερικανικό Σύλλογο Καρδιολογίας.
Το στρες των ταξιδιών και των συναθροίσεων, η έλλειψη ύπνου και τα φορτωμένα προγράμματα επίσης μπορούν να επιβαρύνουν την καρδιά.
Διατροφικές αλλαγές
Προβλήματα είναι πιθανότερο να εμφανιστούν έπειτα από λουκούλλεια γεύματα, ειδικά αν περιέχουν πολύ αλάτι. Το ίδιο ισχύει για το αλκοόλ.
Ακόμα και ένα γεύμα με πολύ αλάτι μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση υγρών, άνοδο της πίεσης και δύσπνοια, με αποτέλεσμα να απαιτείται ενδοφλέβια θεραπεία, προεοδοποίησε η Τίνα Σα, καρδιολόγος των νοσοκομείων Kaiser Permanente στο Σιάτλ.
Σύμφωνα με μελέτη του 2020, ο κίνδυνος εμφράγματος τετραπλασιάζεται το πρώτο δίωρο έπειτα από ένα βαρύ γεύμα.
Σε θέματα που αφορούν την καρδιά, όσο ταχύτερα ζητήσει κανείς βοήθεια τόσο το καλύτερο.
Γι’ αυτό καλό είναι να γνωρίζουμε τα προειδοποιητικά συμπτώματα ενός εμφράγματος:
Αν υποψιάζεστε ότι παθαίνετε καρδιακή προσβολή, το μόνο σίγουρο είναι ότι πρέπει να καλέσετε αμέσως το 166. Σε τέτοιες περιπτώσεις, καλό είναι να ακολουθεί κανείς το ρητό «φύλαγε τα ρούχα σου για να έχεις τα μισά».
Ακόμα και για τους γιατρούς, όμως, ο όρος που χρησιμοποιούν πολλοί ασθενείς για να περιγράψουν αυτό που νιώθουν –πόνος στο στήθος- είναι προβληματικός, γράφει το Harvard Heart Letter, έκδοση της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.
«Ο κόσμος δεν χρησιμοποιεί πάντα τη λέξη πόνος όταν περιγράφει τα συμπτώματα του εμφράγματος» λέει ο δρ Ρον Μπλάνκσταϊν, καθηγητής Ιατρικής και Ραδιολογίας στο Χάρβαρντ. Επιπλέον, τα συμπτώματα συχνά δεν περιορίζονται στο στήθος, επισημαίνει.
Τα πιθανά συμπτώματα του εμφράγματος παρατίθενται στις πρώτες κατευθυντήριες γραμμές που εκδόθηκαν το 2021 στις ΗΠΑ προκειμένου να βοηθήσουν τους γιατρούς στη διάγνωση.
«Mην προσπαθείτε να κάνετε αυτοδιάγνωση με βάση τα συμπτώματά σας. Πάντα να συμβουλεύεστε γιατρό»
«Αντί για τη λέξη πόνος, οι ασθενείς συχνά χρησιμοποιούν λέξεις όπως πίεση, σφίξιμο ή βάρος. Και οι αισθήσεις αυτές μπορούν να εμφανιστούν όχι μόνο στο στήθος αλλά και στους ώμους, τα χέρια, τον λαιμό, την πλάτη, την άνω κοιλία ή το σαγόνι» εξηγεί ο Μπλάνκσταϊν, ένας από τους 22 συντάκτες των κατευθυντήριων γραμμών.
Η έκθεση του 2021 προσφέρει επίσης έναν «οδικό χάρτη» για την αξιολόγηση του πόνου από τους γιατρούς και την επιλογή διαγνωστικών εξετάσεων.
Τα συμπτώματα ίσως διαφέρουν στις γυναίκες
Ο πόνος στο στήθος είναι ένας από τους πρώτους λόγους για τους οποίους ο κόσμος καταφεύγει στα επείγοντα. Σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για γυναίκες 65 ετών και άνω.
Μελέτες στις ΗΠΑ δείχνουν όμως ότι οι γυναίκες με μειωμένη ροή αίματος στην καρδιά είναι λιγότερο πιθανό να λάβουν έγκαιρη και κατάλληλη φροντίδα.
Τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, το συχνότερο σύμπτωμα είναι η δυσφορία στο στήθος. Οι γυναίκες όμως είναι πιθανότερο να εμφανίσουν κι άλλα συμπτώματα όπως η ναυτία και η δύσπνοια.
Παλαιότερα, οι γιατροί αυτοί περιέγραφαν τα συμπτώματα ως «άτυπα», ένας όρος που αποθαρρύνεται από τις νέες οδηγίες επειδή υπονοεί προβλήματα μικρότερης σημασίας. Αντ’ αυτού, οι γιατροί καλούνται να χρησιμοποιούν τους όρους «καρδιακό, πιθανώς καρδιακό ή μη καρδιακό».
Στηθάγχη ή κάτι άλλο;
Ο καρδιακός ή σχετιζόμενος με την καρδιά πόνος οφείλεται συνήθως σε μειωμένη ροή του αίματος στις αρτηρίες που τροφοδοτούν την καρδιά, κάτι που μπορεί να προκαλέσει περιστασιακά επεισόδια δυσφορίας στο στήθος, συνήθως στη διάρκεια σωματικής καταπόνησης ή στρες, μια κατάσταση που είναι γνωστή ως σταθερή στηθάγχη.
Εάν τα συμπτώματα αυτά γίνουν πιο έντονα και επιμείνουν για πάνω από 10 λεπτά, ίσως πρόκειται για καρδιακή προσβολή.
Ωστόσο ο πόνος στο στήθος μπορεί να είναι αποτέλεσμα άλλων παθήσεων που προσβάλλουν την καρδιά ή γειτονικά της όργανα, όπως εξηγείται παρακάτω. Στην πραγματικότητα, στα περισσότερα από τα μισά άτομα με δυσφορία στο στήθος η τελική διάγνωση είναι μη καρδιολογική.
Παρόλα αυτά, μην προσπαθείτε να κάνετε αυτοδιάγνωση με βάση τα συμπτώματά σας. Πάντα να συμβουλεύεστε γιατρό, τονίζει ο Μπλάνκσταϊν.
Παθήσεις που μπορεί να μοιάζουν με καρδιακή προσβολή
Η δυσφορία ή ο πόνος κοντά στο κέντρο του στήθους μπορεί να προέρχεται από προβλήματα άσχετα με την αιμάτωση της καρδιάς. Ένα από αυτά είναι η περικαρδίτιδα, η οποία συχνά είναι αποτέλεσμα ιογενών λοιμώξεων και προκαλεί πρήξιμο και φλεγμονή διπλής μεμβράνης που περιβάλλει την καρδιά (περικάρδιο). Ο πόνος είναι συνήθως οξύς και επιδεινώνεται όταν κανείς εισπνέει ή ξαπλώνει.
Άλλα, πιο συχνά αίτια που δεν αφορούν την καρδιά είναι:
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Γνωστή λόγω των συμπτωμάτων της και ως καούρα, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εκδηλώνεται όταν ερεθιστικά υγρά του στομάχου ανεβαίνουν στον οισοφάγο, τον σωλήνα που συνδέει τον φάρυγγα με το στομάχι. Συχνά, εμφανίζεται έπειτα από ένα πλούσιο ή πικάντικο γεύμα.
Ο πόνος ξεκινά πίσω από το στέρνο και ανεβαίνει προς τον λαιμό, ενώ μπορεί να επιδεινωθεί όταν ξαπλώνετε ή σκύβετε προς τα εμπρός. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν μια πικρή ή ξινή γεύση στο πίσω μέρος του λαιμού.
Προβλήματα σε μυς ή αρθρώσεις: Μύες που έχουν υποστεί υπερέκταση ή ρήξη μπορούν να προκαλέσουν οξύ πόνο στο στήθος. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν κάνετε πολλές έλξεις, πιέσεις σε πάγκο ή παρόμοιες ασκήσεις, ειδικά εάν δεν έχετε καλή φυσική κατάσταση. Επίσης, οι πτώσεις μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμό σε μύες του θώρακα ή του επάνω μέρους του σώματος.
Μια λιγότερο συχνή πάθηση, η πλευροχονδρίτιδα, οφείλεται σε φλεγμονή του χόνδρου μεταξύ των πλευρών και του στέρνου. Το υποκείμενο αίτιο αυτής της πάθησης παραμένει συχνά αδιευκρίνιστο. Μπορεί να προκαλέσει οξύ ή παρατεταμένο πόνο στο στήθο, που επιδεινώνεται όταν κανείς εισπνέει βαθιά ή βήχει.
Προβλήματα των πνευμόνων:. Οι μεμβράνες που χωρίζουν τους πνεύμονες από το θωρακικό τοίχωμα μπορεί να εμφανίσουν φλεγμονή γνωστή ως πλευρίτιδα. Αίτια μπορεί να είναι ποικίλες υποκείμενες παθήσεις, μεταξύ των οποίων λοιμώξεις ή σπασμένα πλευρά. Η πλευρίτιδα προκαλεί πόνο στο στήθος όταν κανείς αναπνέει, ο οποίος σταματά αν κρατήσει την αναπνοή. Λοιμώξεις των πνευμόνων, όπως η πνευμονία, είναι επίσης δυνατόν να προκαλέσουν πόνο που μπορεί να εκληφθεί εσφαλμένα ως έμφραγμα.