Μετάλλαξη κορωνοϊού: Ποια είναι η μετάλλαξη που τρέμουν οι επιτήμονες
Η μετάλλαξη Δέλτα είναι στην παρούσα φάση η κυρίαρχη παραλλαγή του Sars-CoV-2, ωστόσο οι επιστήμονες εκτιμούν πως είναι παρά πολύ πιθανό το επόμενο διάστημα να εμφανιστεί μία ακόμη πιο ισχυρή μετάλλαξη.
Μετά τα άλματα στη γενετική του αλληλουχία, που προκάλεσαν πρώτα το στέλεχος Alpha και μετά η Delta, ο Sars-CoV-2 θα μεταλλαχθεί τώρα αργά και σταθερά και τελικά θα διαφεύγει από τα υπάρχοντα εμβόλια σε βάθος χρόνου, επισημαίνει σε δημοσίευμά της η βρετανική εφημερίδα Guardian.
Μετάλλαξη κορωνοϊού: Αντιγονική μετατόπιση
«Προβλέπω ότι το είδος της εξέλιξης που θα δούμε, είναι περισσότερο αυτό που ονομάζουμε αντιγονική μετατόπιση, όπου ο ιός εξελίσσεται σταδιακά για να ξεφύγει από το ανοσοποιητικό σύστημα», λέει ο Francois Balloux, διευθυντής του Ινστιτούτου Γενετικής UCL.
«Για τη γρίπη και άλλους κορονωϊούς που γνωρίζουμε πολύ καλά, χρειάζονται περίπου 10 χρόνια για να συσσωρεύσει ο ιός αρκετές αλλαγές ώστε να μην αναγνωρίζονται από τα αντισώματα στο αίμα», προσθέτει.
Η super νέα μετάλλαξη
Υπάρχει βέβαια και η πιθανότητα εμφάνισης ενός εντελώς νέου στελέχους, με μεταδοτικότητα, μολυσματικότητα ή ανοσοδιαφυγή που αλλάζει δραματικά τους «όρους του παιχνιδιού».
Ο Ravi Gupta, καθηγητής κλινικής μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, αναφέρεται σε αυτά τα στελέχη ως «super παραλλαγές» και λέει ότι είναι 80% σίγουρος ότι θα εμφανιστεί μία τέτοια μετάλλαξη. Το ερώτημα είναι πότε. «Έχουμε πανδημία Delta αυτή τη στιγμή», λέει ο Gupta.
«Αυτή η νέα παραλλαγή Delta Plus είναι σχετικά παράξενη σε σύγκριση με το είδος του πράγματος για το οποίο μιλάω.
Έχει δύο μεταλλάξεις από το στέλεχος Delta, δεν νομίζω ότι είναι τόσο ανησυχητικές και δεν έχει απογειωθεί σε μεγάλο βαθμό σε άλλες χώρες.
Αλλά είναι αναπόφευκτο ότι θα υπάρξει μια άλλη σημαντική παραλλαγή τα επόμενα δύο χρόνια και θα ανταγωνιστεί τη Delta και μπορεί να ξεπεράσει τη Delta», επισημαίνει ο επιστήμονας.
Το εφιαλτικό σενάριο των μεταλλάξεων
Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020, οι επιδημιολόγοι άρχισαν να παρατηρούν σημάδια ενός ανησυχητικού φαινομένου που είναι γνωστό ως ανασυνδυασμός ιών, στο οποίο διαφορετικές εκδοχές του Sars-CoV-2 αντάλλαξαν μεταλλάξεις και συνδυάστηκαν για να σχηματίσουν ένα εντελώς νέο στέλεχος.
Ο Gupta λέει ότι ο ανασυνδυασμός δεν φαίνεται να είναι τόσο συνηθισμένος, αλλά παραμένει μια εφικτή πηγή μιας νέας super παραλλαγής, ιδιαίτερα σε μέρη του κόσμου όπου αρκετά μεγάλα ποσοστά του πληθυσμού παραμένουν ανεμβολίαστα και τα ιικά στελέχη μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα.
«Τώρα που η Delta είναι σε μεγάλο βαθμό ο βασικός ιός, αυτό έχει γίνει λιγότερο πιθανό», λέει.
«Αλλά υπάρχουν μεγάλες περιοχές του πλανήτη που δεν δειγματοληπτούμε και δεν ξέρουμε τι συμβαίνει. Άρα είναι μια πολύ πραγματική πιθανότητα».
«Ενώ οι πρόσφατες παραλλαγές είναι εκδόσεις του Delta, ο ιός έχει τεράστιες δυνατότητες να εξελιχθεί στο μέλλον», αναφέρει ο Gideon Schreiber, καθηγητής βιομοριακών επιστημών στο Weizmann Institute of Science στο Ισραήλ.
«Μπορεί να εξελιχθούν πιο σύνθετες μεταλλάξεις»
«Μπορεί να εξελιχθούν πιο σύνθετες μεταλλάξεις, με ταυτόχρονες παραλλαγές σε περισσότερες από μία θέσεις, κάτι που μπορεί να είναι πιο προβληματικό».
Τις τελευταίες εβδομάδες, προέκυψαν ανησυχίες ότι η χρήση νέων αντιικών χαπιών, ιδιαίτερα του Molnupiravir της Merck, θα μπορούσε να συμβάλει σε αυτό ενθαρρύνοντας ενεργά την εξέλιξη του Sars-CoV-2.
Το Molnupiravir δρα παρεμβαίνοντας στην ικανότητα του ιού να αναπαραχθεί, γεμίζοντας το γονιδίωμά του με μεταλλάξεις έως ότου δεν μπορεί πλέον να αναπαραχθεί.
Ορισμένοι ιολόγοι έχουν υποστηρίξει ότι εάν κάποιο από αυτά τα μεταλλαγμένα ιούς επιζήσει και εξαπλωθεί σε άλλους, θα μπορούσε θεωρητικά να τονώσει την άνοδο νέων παραλλαγών.
Άλλοι αναγνωρίζουν ότι, ενώ αξίζει τον κόπο να παρακολουθείται, δεν προκαλεί αρκετή ανησυχία να αρνηθούμε στους βαρέως πάσχοντες ασθενείς ένα δυνητικά σωτήριο φάρμακο.
Νέες μεταλλάξεις μετά την «Δέλτα»: Τι γίνεται με τα εμβόλια
Οι επιδημιολόγοι προσπαθούν τώρα να μοντελοποιήσουν πώς μπορεί να μοιάζει μια νέα σούπερ παραλλαγή.
Μέχρι στιγμής, οι σημαντικές αλλαγές στον ιό έχουν συμβάλει στην αύξηση της μεταδοτικότητάς του.
Ο William Hanage, επιδημιολόγος στο Harvard, εξήγησε ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους η παραλλαγή Δέλτα είχε τέτοιο αντίκτυπο είναι επειδή αναπτύσσεται εξαιρετικά γρήγορα μέσα στα ανθρώπινα κύτταρα, πριν το ανοσοποιητικό σύστημα αρχίσει να λειτουργεί.
Ως αποτέλεσμα, τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τη Δέλτα φέρουν περίπου 1.200 φορές περισσότερα ιικά σωματίδια στη μύτη τους σε σύγκριση με το αρχικό στέλεχος Sars-CoV-2 και αναπτύσσουν συμπτώματα δύο έως τρεις ημέρες νωρίτερα.
Αυτό είναι αποτέλεσμα της φυσικής διαδικασίας. Διαφορετικά αντίγραφα του ιού δημιουργούνται συνεχώς, αλλά αυτά που έχουν επιβιώσει και έχουν γίνει πιο κυρίαρχα είναι αυτά που είναι πιο ικανά να μολύνουν νέους ανθρώπους.
Ωστόσο, σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου το ποσοστό του μη εμβολιασμένου πληθυσμού μειώνεται, αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να αλλάζει.
Τα στελέχη που μπορούν να παρακάμψουν τα αντισώματα είναι πιθανό να γίνουν πιο κυρίαρχα, καθιστώντας την επόμενη σούπερ παραλλαγή πολύ πιο πιθανό να είναι σε θέση να αποφύγει τουλάχιστον ορισμένα μέρη της ανοσοαπόκρισης.
Αν και αυτό μπορεί να ακούγεται λίγο τρομακτικό, δεν είναι όλα άσχημα νέα. Επειδή τα εμβόλια κορωνοϊού έχουν σχεδιαστεί με γνώμονα την εξέλιξη του ιού, οι επιδημιολόγοι δεν περιμένουν ότι κάποια νέα σούπερ παραλλαγή θα τα καταστήσει εντελώς άχρηστα και επομένως θα ήταν εξαιρετικά απίθανο να οδηγήσουν σε μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων, όπως αυτή των δύο τελευταίων ετών.
Επιπλέον, υπάρχει μια δεύτερη γενιά εμβολίων Covid-19 που έχουν αναπτυχθεί. Πολλά περισσότερα εμβόλια αναμένεται να κυκλοφορήσουν στην αγορά έως το 2023.