Χρόνης Αηδονίδης: Η ζωή του δασκάλου της παράδοσης
Ένας από τους πιο σημαντικούς ερμηνευτές της παραδοσιακής μουσικής, ο Χρόνης Αηδονίδης, γεννήθηκε το 1928, σ’ ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο. Ο πατέρας του, Χρήστος Αηδονίδης ήταν ιερέας και η μητέρα του ήταν η Χρύσανθη Αηδονίδη. Ανάμεσα στα πέντε αδέλφια ο Χρόνης ήταν ο δεύτερος.
Στο χωριό του, στην Καρωτή, πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί έμαθε τα πρώτα του τραγούδια και μυήθηκε στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, που γνώριζε τα περισσότερα τραγούδια της Θράκης κι έπειτα απ’ τους πλανόδιους μουσικούς. Ο ίδιος είχε πει σχετικά: “Δεν μπορώ να πω «είμαι Βαλκάνιος», «είμαι ανατολίτης», «είμαι δυτικός», γιατί γεννήθηκα σε ένα χωριό που υπήρχε αυτή η μείξη των ανατολικοθρακιωτών με τους δυτικοθρακιώτες και του βορειοθρακιώτες. Τι αισθάνομαι; Αισθάνομαι Θρακιώτης, θρακιώτης αυτής της περιοχής”.
Μαθητής ακόμα, διδάχθηκε βυζαντινή μουσική από τον πατέρα του και μετά από τον δάσκαλο Μιχάλη Κεφαλοκόπτη και ολοκλήρωσε αργότερα τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στην Αθήνα, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στον Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου.
Αργότερα διορίστηκε ως κοινοτικός δάσκαλος στα Πετρωτά Ροδόπης προς τις ακτές του Αιγαίου. Το 1950 βρέθηκε στην Αθήνα και εργάστηκε στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο ως λογιστής.
Το 1953 γνώρισε τον λαογράφο Πολύδωρο Παπαχριστοδούλου, ο οποίος του πρότεινε να συμμετέχει στην εκπομπή του «Θρακικοί Αντίλαλοι», στο κρατικό ραδιόφωνο. Διστακτικός στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης εντέλει αποφάσισε να λάβει μέρος στην προσπάθεια διάσωσης της ελληνικής μουσικής παράδοσης.
Από τότε και με τη βοήθεια του Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, άρχισε να παίρνει μέρος στις εκπομπές του, συμμετέχοντας πολύ σύντομα ως μονωδός στη Χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου. Αργότερα συμμετείχε και στη χορωδία του Σίμωνα Καρά, ενώ από το 1957 ανέλαβε τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της πατρίδας του, της Θράκης. Ήταν η πρώτη φορά που τα Θρακιώτικα τραγούδια ακούγονταν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Ο ίδιος είχε πει στο popaganda.gr : ” Πέρα από τη μουσική δεν αγάπησα κάτι άλλο. Δεν είχα μεράκι ούτε για το ποδόσφαιρο ούτε για το κυνήγι ούτε για το ψάρεμα. Όλη μου τη ζωή από μωρό παιδί είχα στο στόμα το τραγούδι. Είτε έψαλλα είτε τραγουδούσα. Αγαπούσα και τη δουλειά μου στο λογιστήριο αρκετά. Μου αρέσει πολύ η καθαριότητα και η τάξη και η λογιστική είναι μια δουλειά ευταξίας. Και η λογιστική τέχνη είναι, δεν είσαι απλός γραφιάς”.
Χρόνης Αηδονίδης: Οι συναυλίες σε όλο τον κόσμο
Ο Χρόνης Αηδονίδης έχει λάβει μέρος σε εκατοντάδες εκδηλώσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο Εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, σε όλα τα κράτη της τέως Σοβιετικής Ένωσης, Ευρώπη).
Την πρωτοχρονιά του 2000, σε ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, κάθε χώρα αναλαμβάνει να μεταδώσει με video-clip, μέσω δορυφορικής σύνδεσης, ένα τραγούδι, για να καλωσορίσει το νέο αιώνα. Η Ελλάδα καλωσόρισε την ανατολή του 2000 στο Σούνιο, με τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη στα τραγούδια «Να ‘μαν πουλί να πέταγα» και «Βασίλεψεν Αυγερινός». Το video-clip που απαθανάτισε αυτή τη στιγμή επιμελήθηκε ο γνωστός σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης. Από τότε πολλά τραγούδια του Χρόνη Αηδονίδη ακούγονται στο εξωτερικό, στα ραδιόφωνα αλλά και ως σήματα σε εκπομπές ή και σε τηλεοπτικά διαφημιστικά σποτ σε χώρες της Ευρώπης.
Το Πάσχα του 2005, συμμετείχε στην καθημερινή επετειακή εκπομπή της ΕΤ1 που προβλήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, με τίτλο «Επικράνθη» , ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους της περιόδου, μαζί με τη μαθήτρια και συνεργάτιδά του Νεκταρία Καραντζή καθώς και τον καθηγητή βυζαντινής μουσικής, θεολόγο και φιλόλογο Δημήτρη Βερύκιο. Στην εκπομπή συμμετείχαν, διαβάζοντας αναγνώσματα των ημερών, οι ηθοποιοί Γρήγορης Βαλτινός και Κοραλία Καράντη.
H τελετή στο Φανάρι και η ύψιστη τιμή στον Χρόνη Αηδονίδη
Ο Χρόνης Αηδονίδης έχει αφήσει το δικό του στίγμα στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής. Οι σπάνιες ερμηνευτικές του ικανότητες, οι ιδιαίτεροι λαρυγγισμοί της βελούδινης φωνής του, το δημιουργικό του πνεύμα που τον οδήγησε να συνθέσει ξεχωριστές μελωδίες, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά που τον κάνουν να ξεχωρίζει και να θεωρείται σήμερα ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της παραδοσιακής μας μουσικής.
Για την πολύτιμη προσφορά του στην παραδοσιακή και βυζαντινή μουσική μας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος του απένειμε στις 29.11.2010 την ύψιστη τιμή του οφφικίου του Άρχοντος Υμνωδού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, σε μία λαμπρή τελετή στο Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι.
Τα 56 χρόνια γάμου του Χρόνη Αηδόνίδη
“Είμαι 56 χρόνια παντρεμένος. Από έρωτα παντρευτήκαμε, ευτυχώς δεν έμπλεξα με προξενιά, παρόλο που τότε έτσι γίνονταν οι γάμοι. Γνωριστήκαμε στο Σισμανόγλειο. Ήτανε νοσηλεύτρια η κυρά Φωτεινή κι εγώ στο λογιστήριο. Εγώ μουρμούριζα, δημιουργούσα με το μυαλό μου μουσικές και στο σπίτι και στο δρόμο, και η Φωτεινή μου έλεγε «ωχ, με ζάλισες πάλι!» ‘Ημουνα τυχερός που έμεινα 39 χρόνια στο Σισμανόγλειο -πέντε λεπτά από το σπίτι μου- από το οποίο και συνταξιοδοτήθηκα. Στο πόστο που ήμουνα κρατούσα τους λογαριασμούς των ταμείων. Πήγαινα στο γραφείο και Σαββατοκύριακα και απογεύματα και αργίες ετοίμαζα στις 20 του μηνός τη δουλειά που έπρεπε να είναι έτοιμη στις 30 του μηνός. Κι έλεγα στο διευθυντή «είμαι έτοιμος, μπορώ να πάω σε ένα ταξίδι στο εξωτερικό για μια βδομάδα;». «Να πας, αφού είναι έτοιμη η δουλειά», μου απαντούσε. Ευτυχώς, είχα καλούς συνεργάτες”.
