Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου: Η πρώτη γυναίκα στιχουργός στην Ελλάδα
Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου είναι πρώτη γυναίκα στιχουργός στην Ελλάδα. Επηρέασε και καθόρισε το ελληνικό τραγούδι όσο κανείς άλλος. Μάλιστα αξίζει να αναφέρουμε πως η ελληνική ταινία «Ευτυχία» είναι βασισμένη στη ζωή της.
Γεννημένη το 1896 στο Αϊδίνιο στη Μικρά Ασία, ξεριζωμένη στο Μεγάλο Διωγμό, η Ευτυχία ήρθε στην Αθήνα με δύο μικρά κορίτσια και την μητέρα της, αφήνοντας πίσω όλα τους τα υπάρχοντα.
Με πτυχίο δασκάλας, οι δικοί της την πίεζαν να εργαστεί σε κάποιο σχολείο, αλλά αυτή έκανε του κεφαλιού της. Ξημεροβραδιαζόταν στη βιβλιοθήκη διαβάζοντας τους μεγάλους Έλληνες συγγραφείς, και στα στέκια των ηθοποιών, προσπαθώντας να μπει στους κύκλους τους.
Με θράσος, και λαδώνοντας τον πορτιέρη του θεάτρου, μπούκαρε στο καμαρίνι της Μαρίας Κοτοπούλη για να της ζητήσει ένα μικρό ρόλο στη παράσταση που ανέβαζε. Και τον πήρε, άλλωστε ότι έβαζε στο μυαλό της η Ευτυχία το κατέκτησε, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα.
Ζητάει από τον πρώτο της άνδρα να χωρίσουν, σε μια εποχή που τα δικαστήρια δεν έδιναν το δικαίωμα ούτε να σκεφτεί μια γυναίκα το χωρισμό. Με ειλικρίνεια του λέει ότι πια δεν τον αγαπά και να την αφήσει ελεύθερη. Δεν διστάζει ούτε όταν την απειλεί πως θα της πάρει τα παιδιά της και δεν θα τα ξαναδεί.
Η γνωριμία της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου με τον Βασίλη Τσιτσάνη
Σε όλη της την ζωή η Ευτυχία κάπου ανάμεσα στις πρόβες και τα ατέλειωτα τσιγάρα, γράφει σε όποιο κομμάτι χαρτί βρεθεί μπροστά της στιχάκια και ποιήματα. Η γνωριμία της όμως με τον έρωτα του Βασίλη Τσιτσάνη, έμελλε να της αλλάξει τη ζωή για πάντα.
Ο Τσιτσάνης βλέπει ότι τα λόγια της έχουν κάτι που μπορεί να μιλήσει στις καρδιές του κόσμου. Της μαθαίνει πως γράφεται ένα τραγούδι, και εκείνη με ένα ξύλινο μολυβάκι και τους καημούς και τα βάσανα που κουβαλάει μας χαρίζει τα μεγαλύτερα ελληνικά τραγούδια.
Οι συνθέτες σκοτώνονται, κυριολεκτικά πιάνονται στα χέρια, για το ποιος θα αγοράσει τα στιχάκια της Ευτυχίας ή της «Γριάς» όπως την αποκαλούν. Το όνομα της συζητιέται παντού. Διαφέρει από τις γυναίκες της εποχής. Κυκλοφορεί σε ταβέρνες, μπουζούκια, λέσχες, καπνίζει σαν φουγάρο, μιλάει σαν ρεμπέτης. Κερδίζει τον σεβασμό όλων, που της φέρονται σαν άνδρα, καθώς μέχρι εκείνη τη στιγμή οι γυναίκες στέκονταν απλά δίπλα στους άνδρες πάνω στη σκηνή.
Η ίδια ζει μια ζωή στα άκρα. Πουλάει θησαυρούς για 2 και 3 κατοστάρικα, απλά για να πάει να παίξει πόκα. Το μεγάλο της πάθος, η Ευτυχία είναι εθισμένη στα χαρτιά ξοδεύοντας όλα της τα λεφτά. Πολλές φορές πουλούσε ηλεκτρικές συσκευές, για λίγες δραχμές, συσκευές που την προηγούμενη ημέρα είχε χρυσοπληρώσει.
Έχει ξαναπαντρευτεί τον Γιώργη Παπαγιαννόπουλο, έναν αστυνομικό που αγάπησε όσο κανέναν άλλον άνδρα. Ο Γιώργης τη δέχτηκε χωρίς να την αλλάξει, με όλα της τα πάθη και εκείνη του στάθηκε πιστή μέχρι και τη τελευταία στιγμή που πέθανε.
Η συνεργασία της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου με τους σπουδαιότερους συνθέτες
Οι σπουδαίοτεροι συνθέτες, Μανώλης Χιώτης, Στέλιος Καζαντζίδης, Απόστολος Καλδάρας, Αντώνης Ρεπάνης, Μάνος Χατζιδάκις, έντυσαν με μουσική στίχους που τους πήγαινε η Ευτυχία πάνω σε κουτιά από τσιγάρα. Προς τιμήν τους δεν την εκμεταλλεύτηκαν καθώς ξεπουλούσε τα στιχάκια μόνο και μόνο για να μπεί στο καρέ στα χειρότερα καταγώγια της εποχής.
Η τραγικής απώλεια της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου
Τις μεγάλες αναποδιές και τις μεγάλες χασούρες πάντα τις αντιμετώπιζε με χιούμορ. Όλες εκτός από μία. Η κόρη της πεθαίνει το 1960 νέα και η Ευτυχία, συγκλονίζεται. Χάνεται, θρηνεί ακόμα και όταν δεν το δείχνει. «Δύο πόρτες έχει η ζωή», το τραγούδι θρύλος που θα τραγουδιέται όσα χρόνια και να περάσουν, γράφτηκε μετά το θάνατο της Μαιρούλας, της αγαπημένης της κόρης.
Η κόρη της, Μαίρη Λαϊδου είχε ασχοληθεί επίσης με το θέατρο και τον κινηματογράφο και είχε παίξει μία από τις τσιγγάνες στη θρυλική ταινία Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο.
Η σπουδαία στιχουργός είχε δηλώσει κάποτε: «Μέσα σε αυτό το τραγούδι, ένιωσα για πρώτη φορά την οδύνη, σαν χάνεις μια αγαπημένη ύπαρξη και ύστερα μένεις μόνη. Σε αυτούς τους στίχους έχω κλεισμένη όλη μου τη ζωή – ή μάλλον τη ζωή της ζωής μου, την κόρη μου τη Μαίρη».
Η υγεία της κλονίζεται και στις 7 Ιανουαρίου 1972, στα 79 της χρόνια, φεύγει από τη ζωή, ζητώντας από τους αγαπημένους της ανθρώπους να την αποχαιρετήσουν τραγουδώντας και όχι με δάκρυα.
Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου ένα μεγάλο κεφάλαιο στο ελληνικό τραγούδι, η ίδια ποτέ δεν κατάλαβε το μέγεθός της. Εμείς οφείλουμε να κρατήσουμε την ιστορία της ζωντανή για πάντα.
Όσοι μπορείτε να δείτε την ταινία, επιλέξτε την ανάμεσα στα χολιγουντιανά blockbusters, το οφείλετε στον εαυτό σας και στην Ευτυχία…
Τα τραγούδια της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου
Το όνομά της βρίσκεται πίσω από κορυφαία τραγούδια ου ελληνικού πενταγράμμου, τα οποία ερμήνευσαν οι μεγαλύτεροι Έλληνες καλλιτέχνες. «Για μια γυναίκα χάθηκα», “Τα καβουράκια”, «Πήρα την στράτα κι έρχομαι», «Ρίξε στο γυαλί φαρμάκι», «Πετραδάκι, πετραδάκι», «Ηλιοβασιλέματα», «Δυο πόρτες έχει η ζωή», «Περασμένες μου αγάπες», «Είμαι αητός χωρίς φτερά», είναι μόνο μερικά.
Υπήρξε αντισυμβατική και δυναμική προσωπικότητα που ξεχώρισε για το ταλέντο και το κοφτερό και ανήσυχο πνεύμα της. Η συμβολή της στην ανάπτυξη του λαϊκού τραγουδιού είναι τεράστια και θεωρείται από τις σημαντικότερες Ελληνίδες γυναίκες του περασμένου αιώνα.
“Το λαϊκό τραγούδι είναι δύσκολο και αμείλικτο. Θέλει ρωμαλεότητα και λεβεντιά. Για να γράψεις λαϊκό τραγούδι πρέπει να μπεις στην ψυχή του λαού, να του την πάρεις, και μαζί να του πάρεις και την καρδιά του”, είχε δηλώσει λίγο πριν από το τέλος της ζωής της.
Πρώτα έγραφε στίχους η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου και μετά γινόταν μελοποίηση
Η ίδια είχε αποκαλύψει ότι πρώτα έγραφε τους στίχους και στη στη συνέχεια γινόταν η μελοποίηση. Μάλιστα, πολλούς από τους στίχους τους είχε γράψει πρόχειρα σε πακέτα τσιγάρων και πίσω από λογαριασμούς.
“Δεν μπορώ να γράψω, όταν μου δώσουν την μουσική. Γράφω πρώτα τους στίχους. Όταν ο συνθέτης κατορθώσει να μπει στο πετσί τού στιχουργού δημιουργείται μια επιτυχία. Είναι λάθος να γράφεται πρώτα η μουσική”.
Είχε αποδώσει την τεράστια απήχηση των τραγουδιών της στην ειλικρίνεια με την οποία έγραψε και είχε αναφέρει ότι τα περισσότερα τραγούδια τα έγραψε σε μια μόλις ημέρα!
Δεν ενδιαφερόταν για την κατοχύρωση των στίχων στο όνομά της με αποτέλεσμα να είναι άγνωστος ο αριθμός των τραγουδιών που έχει δημιουργήσει.
Σε συνέντευξη της στο περιοδικό “Επίκαιρα” και τη Μαργαρίτα Μανασίδου σε ηλικία 77 ετών δήλωσε πως θα συνέχιζε να γράφει στίχους μέχρι το τέλος της ζωής της. Στην προτροπή της δημοσιογράφου να μιλήσει για τον εαυτό της, απάντησε αφοπλιστικά: “Τι να σας πω. Μιλάνε τα τραγούδια μου”.
Την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου υποδύονται στην ταινία του Άγγελου Φραντζή “Ευτυχία” η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και η Κάτια Γκουλιώνη.