25η Μαρτίου: Η ψαροφαγία της ημέρας συνδέεται με την εκκλησιαστική παράδοση
Κάθε χρόνο γιορτάζοντας την 25η Μαρτίου απολαμβάνουμε μπακαλιάρο σκορδαλιά στα οικογενειακά μας τραπέζια. Είναι όμως ένα μεγάλο ερώτημα το γιατί επιλέγουν όλοι οι Έλληνες το συγκεκριμένο ψάρι, για να συνοδεύσουν αυτή την τόσο σημαντική ημέρα για την πατρίδα μας.
Η εξήγηση για την ψαροφαγία της ημέρας συνδέεται με την εκκλησιαστική παράδοση, η οποία μέσα στη νηστεία της μεγάλης Σαρακοστής επιτρέπει μόνον δύο εξαιρέσεις, κατά τις οποίες μπορούμε να φάμε ψάρι : Η μία είναι της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου, η μόνη ίσως χαρμόσυνη γιορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής. Και η δεύτερη, η Κυριακή των Βαιων.
Οσο για την επιλογή του παστού μπακαλιάρου φαίνεται ότι έγινε κυρίως γιατί σε αντίθεση με όσους ζούσαν κοντά στη θάλασσα και είχαν εύκολη πρόσβαση σε φρέσκα ψάρια, όσοι ζούσαν σε απομακρυσμένα και ορεινά χωριά, ακόμη κι αν μπορούσαν να προμηθευτούν ψάρια, δεν ήταν δυνατόν να τα συντηρήσουν ( για ψυγεία ούτε λόγος εκείνη την εποχή)…
Επιπρόσθετα, εκείνα τα χρόνια ο μπακαλιάρος ήταν και φτηνός ( πράγμα που δεν πολύ ισχύει στις μέρες μας ).
25η Μαρτίου: Η ιστορία του μπακαλιάρου και της σκορδαλιάς
Λέγεται ότι η ιστορία του μπακαλιάρου χάνεται στα βάθη του χρόνου και συγκεκριμένα στην εποχή των Βίκινγκς, που εμφανίστηκαν στη διάρκεια του Μεσαίωνα ως εξερευνητές, έμποροι, πειρατές, μισθοφόροι ( ή και τα τέσσερα μαζί ) με κοιτίδα τους τη Σκανδιναβία.
Η παράδοση λέει ότι οι Βίκινγκς ανακάλυψαν τον «νέο κόσμο» κατά λάθος, ψαρεύοντας μπακαλιάρους! Οι πρώτοι που σκέφτηκαν να τον συντηρήσουν με αλάτι, να τον παστώσουν, δηλαδή, ήταν οι Βάσκοι που ξεκίνησαν και το εμπόριο του μπακαλιάρου, που τότε τον αποκαλούσαν «ψάρι του βουνού»!
Στη χώρα μας λέγεται ότι ήρθε τον 15ο αιώνα και στο ελληνικό τραπέζι μπήκε κατά τη διάρκεια της σαρακοστιανής νηστείας. Ιστορικά, εκείνοι που έστελναν στην Ελλάδα μεγάλες ποσότητες μπακαλιάρου ήταν οι Άγγλοι, οι οποίοι τον αντάλλασσαν με σταφίδες. Ο τηγανητός μπακαλιάρος που έχει την τιμητική του την 25η Μαρτίου συνδυάζεται υπέροχα με την λατρεμένη σκορδαλιά!
Η σκορδαλιά είναι ένα συνοδευτικό που γίνεται από πολτοποιημένο σκόρδο με κάποια βάση ψωμιού, πατάτας, ξηρών καρπών (ή μείγμα τους) και ξίδι, λεμόνι και ελαιόλαδο. Σε νησιά του Ιονίου όπως στη Ζάκυνθο και στην Κεφαλονιά τη λένε αλιάδα!. Αυτό ενισχύει την εκδοχή ότι έχει ιταλική επιρροή καθώς aglio στα ιταλικά σημαίνει σκόρδο. Υπάρχουν πολλές τοπικές παραλλαγές για τη σκορδαλιά. Στην Κεφαλονιά χρησιμοποιούν ζωμό από βραστό μπακαλιάρο και λεμόνι ενώ τη φτιάχνουν και με καρύδι. Η Μακεδονίτικη σκορδαλιά γίνεται με πατάτα, καρύδια ή αμύγδαλα. Στην Χαλκιδική υπάρχει μια παραλλαγή με φέτα, δυόσμο και λεμόνι. Η Πολίτικη σκορδαλιά γίνεται με ψωμί, αμύγδαλα, κουκουνάρια ή καρύδια και ξίδι, ενώ υπάρχει και μία εκδοχή με φιστίκια Αιγίνης. Μια Ποντιακή παραλλαγή περιέχει αμύγδαλα, γιαούρτι και ξίδι. Σερβίρεται παραδοσιακά με μπακαλιάρο τηγανητό, τηγανητά και βραστά λαχανικά όπως κολοκυθάκια, παντζάρια και μελιτζάνες.
Μυστικά για να φάτε άφοβα σκορδαλιά!
Aν ανήκετε στους λάτρεις της σκορδαλιάς, η 25η Μαρτίου είναι μια καλή μέρα για να την απολαύσετε, γιατί λίγοι θα το καταλάβουν την επόμενη ( αφού όλοι, λίγο ή πολύ, πέφτουμε στον πειρασμό ). Παρ όλα αυτά, αν θέλετε να διώξετε ( ή έστω να μειώσετε ) τη μυρωδιά του σκόρδου στην αναπνοή σας, υπάρχουν κάποια μικρά μυστικά. Ένα από αυτά είναι να μασήσετε φυλλαράκια φρέσκου μαϊντανού, ή να φάτε λίγο ελληνικό καφέ ωμό. Μια άλλη καλή ιδέα είναι να κρατήσετε στο στόμα μας για κάποια ώρα να καρφάκι γαρύφαλλο ή να μασήσετε λίγα φύλλα φασκόμηλου.