Ένα τραγούδι στα Γκρεκάνικα. Η διάλεκτος των Ελλήνων που ομιλείται από τους Γκρίκο στη Νότια Ιταλία. Αυτό το καταπληκτικό τραγούδι με τίτλο “Kalinitta” είναι μια ωδή στη δύναμη της Ελληνικής Γλώσσας στην διάρκεια των αιώνων.
Κυριολεκτικά μεταφράζεται σε “Ένα πρόσωπο, ένας αγώνας” και με την Ελληνική παραλλαγή του να είναι “Mia fatsa, mia rata”, (μια φάτσα και ράτσα). Αυτή η όμορφη ιταλική φράση ενσωματώνει την πραγματικότητα των αιώνων της ιστορίας και των πολιτιστικών δεσμών που Έλληνες και Ιταλοί μοιράστηκαν μαζί.
Η φράση επικεντρώνεται στο γεγονός ότι πολλοί Ιταλοί και Έλληνες μοιάζουν τόσο πολύ, ότι είναι αυτονόητη απόδειξη ότι αυτοί οι δύο λαοί ανήκουν στην ίδια εθνοτική ομάδα.
Αν και κάπως υπερβολικό, αυτό δεν είναι εντελώς λάθος.
Σύγχρονη έρευνα DNA έδειξε ότι πολλοί άνθρωποι που ζουν τώρα στη νότια Ιταλία μοιράζονται σχεδόν πανομοιότυπες γενετικές πληροφορίες με την πλειονότητα των ανθρώπων που ζουν σήμερα στη μητροπολιτική Ελλάδα.
Και πώς δεν θα μπορούσε να είναι αλήθεια, καθώς το κύμα των Ελλήνων σε όλη την ιστορία έχει ταξιδέψει, ζήσει και ευημερήσει στις περιοχές της νότιας Ιταλίας, και ειδικότερα στη Σικελία.
Η ιστορία της ελληνικής παρουσίας στην Ιταλία, και κατά συνέπεια η αρχή των καταγεγραμμένων σχέσεων μεταξύ των δύο λαών, ξεκίνησε μεταξύ του -8ου και του -7ου αιώνα, όταν Έλληνες από όλη την μητροπολιτική ελληνική περιοχή και την Μικρά Ασία ξεκίνησαν τα ταξίδια τους στο άγνωστο, σε αυτό που τελικά έγινε ο Ελληνικός αποικισμός της Αρχαιότητας.
Πολλές περιοχές σε όλη την ανατολική ακτή της χερσονήσου της Ιταλίας, καθώς και σχεδόν το σύνολο της νότιας άκρης της, συμπεριλαμβανομένης της πλειονότητας του νησιού της Σικελίας, κατοικήθηκαν σταδιακά από ελληνικούς πληθυσμούς, οι οποίοι δημιούργησαν τις πόλεις τους και ενεργοποίησαν τεράστιες περιοχές αυτού που είναι τώρα Ιταλική πατρίδα.
Κατά τη διάρκεια των χρόνων της Αρχαιότητας, και μέχρι την πτώση της βυζαντινής κυριαρχίας στη νότια Ιταλία γύρω στον 11ο αιώνα, το νότιο τμήμα της χερσονήσου ήταν πάντα κατά κύριο λόγο ελληνικό μέρος – τόσο πολιτιστικά όσο και γλωσσικά.
Οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν μια άλλη φράση που έχει ακόμη επιβιώσει μέχρι σήμερα, για να περιγράψουν αυτό που θεώρησαν ως μια δεύτερη Ελλάδα που ιδρύθηκε στις αυλές τους: «Magna Graecia».
Ξεκινώντας η παρακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αιώνα και με την κορύφωση της με τη σκοτεινή ημέρα – για τον Ελληνισμό – της πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453, πλήθος Ελλήνων έφυγαν ξανά από τα σπίτια τους και βρήκαν ασφαλές καταφύγιο στην Ιταλία.
Αποτελούμενοι από κυρίως πλούσιους και μορφωμένους ανθρώπους, αλλά και μερικές οικογένειες εργατικής τάξης, έφυγαν από την Ελλάδα για να ζήσουν στη βόρεια και νότια Ιταλία.
Ακόμη και η μεγάλη πόλη της Βενετίας, για παράδειγμα, έγινε ένας νέος Ελληνικός κόμβος, όπου μελετητές, αρχιτέκτονες, πολιτικοί, καλλιτέχνες και φιλόσοφοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αναβίωση των Αρχαίων Ελληνικών και Ρωμαϊκών πνευματικών επιστημών και παραδόσεων, οδηγώντας στην άνθηση της Αναγέννησης.
Η νότια Ιταλία κατάφερε κάπως να διατηρήσει τον μοναδικό, διακριτικό ελληνικό της χαρακτήρα, παρά τους αιώνες της πολιτικής και θρησκευτικής αναταραχής στην περιοχή.
Χιλιάδες άνθρωποι, χωρίς καμία υποστήριξη από το επίσημο ελληνικό κράτος, κατά κάποιον τρόπο μπόρεσαν να διατηρήσουν τα έθιμα, τις παραδόσεις τους και τη μοναδική διάλεκτό τους: τα Γκρίκο.
Αν και αριθμούνται πολύ λίγοι σήμερα, οι άνθρωποι που αποκαλούνται «Griko» ζουν ακόμα σε περιοχές της Νότιας Ιταλίας.
Ο ακριβής αριθμός τους δεν είναι ξεκάθαρος, αλλά ορισμένοι υποδηλώνουν ότι δεν μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι από 50.000 συνολικά που ανήκουν σε αυτήν την εθνική και πολιτιστική ομάδα.
Το ιταλικό κράτος έχει αναγνωρίσει τα Griko όχι μόνο ως γλωσσική μειονότητα στη χώρα, αλλά και ως εθνική ελληνική μειονότητα, παρέχοντας σε αυτούς τους ξεχωριστούς ανθρώπους μια κατάσταση για την οποία πρέπει να είναι δικαιολογημένα περήφανοι.
Σήμερα, οι Griko είναι μειωμένοι σε αριθμό, αλλά εξακολουθούν να είναι τα εντυπωσιακά, υπολείμματα ενός παρελθόντος που χρονολογείται χιλιάδες χρόνια όταν η νότια Ιταλία αποτελούσε στην πραγματικότητα μέρος της «Μεγάλης Ελλάδας», ενός τόπου Αρχαίας Ιστορίας και ομορφιάς.
Ακούστε το τραγούδι Kalinitta
Οι στίχοι
Τι εν γκλυτσέα τούση νύφτα τι εν ώρια
τζ εβώ ε πλώνω πενσέοντα σε σένα
τζ έτου μπει στη φενέστρα σου αγάπη μου
της καρδία μου σου νοίφτω τη πένα.
Ρεφρέν: Λαριό λαριό λαλέο
Λαριό λαριό λαλά
Λαριό λαριό λαλέο
Λαριό λαριό λαλά
Εβώ πάντα σε σένα πενσέω
γιατί σένα φσυχή μου γαπώ
τζιαι που πάω που σύρνω που στέω
στη καρδία μου πάντα σένα βαστώ
Καληνύφτα σε φήνω τζαι πάω
πλάγια σου τι βω πίρτα πρικό
τζιαι που πάω που σύρνω που στέω
στη καρδία μου πάντα σένα βαστώ
Η νεοελληνική απόδοση των στίχων
Τι γλυκιά είναι τούτη η νύχτα,
τι ωραία και γώ ξαγρυπνώ
και σε σκέφτομαι κάτω από το παραθύρι σου, αγάπη μου
της καρδιας μου σου βγάζω τον πόνο.
Λαλαλα λαλα λερο…
Εγώ σε σκέφτομαι πάντα
γιατί σένα, ψυχή μου, αγαπώ
και οπού κι αν πάω, που φεύγω, που στέκομαι
στην καρδιά μου πάντα σένα βαστώ.
Λαλαλα λαλα λερο…
Καληνύχτα σε αφήνω και φεύγω
Κοιμήσου συ και εγώ πάω θλιμμένος
και όπου κι αν πάω, που φεύγω, που στέκομαι
στην καρδιά μου πάντα σένα βαστώ.
Λαλαλα λαλα λερο…
https://greece.greekreporter.com , Nottedella Taranta