Η μάχη του μικρού Παναγιώτη που συγκλονίζει
«Ήταν τυχερός που εγχειρίστηκε τόσο νωρίς», λέει το επικεφαλής Γιατρός Jörn Lange και παρακολουθεί το βρέφος προσεκτικά. Απαλά μετακινεί ο Παναγιώτης το μικρό του κορμάκι με πόδια και με χέρια. Ο γιατρός χαμογελάει : ‘’ έχει κινητικές δεξιότητες και στις δύο πλευρές του σώματος. Αυτό σημαίνει ότι το υγιής μισό του εγκεφάλου αναλαμβάνει τις κινητικές λειτουργίες της άρρωστης πλευράς του εγκεφάλου. Αυτό είναι ένα πολύ καλό σημάδι ΄΄ Ο Παναγιώτης θα μπορούσε να είναι παράλυτος από την μία πλευρά.
Ο Παναγιώτης φαίνεται μικρός και όμορφος, όπως ξαπλώνει εκεί στο κρεβατάκι του. Φαίνεται σαν ένα φυσιολογικό 2 μηνών βρέφος – εάν δεν ήταν η ουλή πάνω από την αριστερή πλευρά κρανίου του. Στην ακόμα μικρή του ζωή έχει ο μικρός από την Κύπρο ήδη περάσει αρκετά . Στην παιδονευρολογική κλινική Rehab Ηohenstücken στο Brandenburg an der Havel αναρώνει από στην εγχείρηση εγκεφάλου. Αυτά αναφέρει το άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Γερμανική Wissen Welt am Sonntag.
Στο άρθρο φιλοξενούνται δηλώσεις από τους γιατρούς του, αλλά και από τους γονείς του. Ακολουθεί η μετάφραση του άρθρου:
Ο εγκέφαλος ενός ανθρώπου αποτελείται από 2 συμμετρικά ημισφαίρια. Το αριστερό μισό του εγκεφάλου ελέγχει την δεξιά πλευρά του σώματος και το αριστερό μισό του εγκεφάλου ελέγχει την αριστερή σωματική πλευρά. Στην περίπτωση του Παναγιώτη όμως από την αρχή το αριστερό μισό του εγκεφάλου δεν λειτουργούσε, γι’ αυτό έπρεπε πριν 4 εβδομάδες να «αποσυνδεθεί» από τον έμπειρο χειρουργό εγκεφάλου Urlich – Wilhem Thomale. O επικεφαλής γιατρός της παιδιατρικής νευροχειρουργικής στο Charite είναι ένας από τους λίγους χειρουργούς στη Γερμανία , ο οποίος χειρουργεί σε τόσο μικρούς παιδικούς εγκεφάλους. Από τότε πρέπει το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου του Παναγιώτη να δουλεύει για δύο. Αυτό που ακούγεται δραστικό ήταν απαραίτητο γιατί ο Παναγιώτης υποφέρει από μια πολύ σπάνια Ημιμεγαλοεγκεφαλοπάθεια. Μία εκ των δύο μισών του εγκεφάλου ( στην περίπτωση του Παναγιώτη η αριστερή) είναι μεγαλύτερη και δίνει τακτικά έναυσμα για επιληπτικά επεισόδια. Το να διαχωρίσεις το άρρωστο Ημισφαίριο από το υπόλοιπο σώμα είναι μεν χειρουργική ρουτίνα αλλά μια τέτοια εγχείρηση δεν έγινε ποτέ σε ένα τόσο μικρό παιδί.
“Ο Παναγιώτης θα μπορέσει να περπατήσει, αλλά η κινητική του εικόνα δεν θα είναι απολύτως φυσιολογική”
Οι γονείς του Παναγιώτη, Ραφαέλλα 30 και Φλώρος 34 είναι υπάλληλος ξενοδοχείου και στρατιώτης , μένουν με το παιδί τους στο Hohenstücken στο δωμάτιο. Δεν μιλούν γερμανικά, η συνεννόηση είναι δύσκολη. Ένας υπάλληλος του κυπριακού Υπουργείου Υγείας , ο οποίος μεσολάβησε για την μεταφορά του Παναγιώτη στο Charite, μεταφράζει για τους γονείς τι λέει ο επικεφαλής γιατρός: «Ο Παναγιώτης δεν είναι ακόμα μηχανοκινητικά ίδιο όπως ένα συνομήλικο του παιδάκι». Για παράδειγμα δεν μπορεί ακόμα να σηκώσει το κεφάλι του στην επιρρεπή θέση γι’ αυτό και λαμβάνει ειδική φυσικοθεραπεία. Ο Παναγιώτης θα μπορέσει να περπατήσει, αλλά η κινητική του εικόνα δεν θα είναι απολύτως φυσιολογική». O γιατρός Lange λυγίζει το δεξί του χέρι , σαν να κρατά ένα μεγάλο πεπόνι και λυγίζει το δεξί του πόδι προς τα μέσα. «Θα φαίνεται ότι έχει μια κινησιακή βλάβη».
Η πιο σημαντική ερώτηση όμως για τους γονείς είναι: Πως θα εξελιχτεί ο Παναγιώτης διανοητικά με μόνο ένα ημισφαίριο εγκεφάλου; Φαίνεται η ανησυχία των γονιών για το παιδί τους , που τους συνοδεύει από την γέννησή του. Είναι ακόμα πολύ νωρίς για να μπορούμε να το απαντήσουμε αυτό, λέει ο Lange. «Πιθανό να αναπτυχθεί διανοητικά αργοπορημένα αλλά και μια φυσιολογική ανάπτυξη είναι πιθανή».
Όταν η μητέρα του Παναγιώτη ακούει την μετάφραση , τα δάκρυα της δεν μπορούν να συγκρατηθούν. Ο πατέρας την παρηγορεί. Στο ισόγειο της Παιδιατρικής κλινικής στο Virchow Campus η Angela Kaindl βάζει πάνω στο τραπέζι ένα μοντέλο εγκεφάλου. Η Kaindl είναι διευθύντια της παιδιατρική κλινικής με κύρια έμφαση την νευρολογία. Εδώ εξετάστηκε ο Παναγιώτης , πριν να εγχειριστεί και μετά μεταφερθεί στην κλινική ανάρρωσης. Η ειδικότητα της Kaindl είναι για παιδιά με λάθος ευθυγραμμίσεις εγκεφάλου και επιληψία. Η γιατρός τοποθετεί την παλάμη της ανάμεσα στα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια , σαν να ήθελε να τα διαχωρίσει. Αυτό δηλαδή ακριβώς που έκανε o Urlich- Wilhelm Thomale πριν από εβδομάδες στον εγκέφαλο του Παναγιώτη.
Ήταν η μοναδική ευκαιρία: «Ήρθε σε μας σε μια κατάσταση επιληψίας’’ λέει η Kaindl. ‘’ Χωρίς αυτή την επέμβαση θα ακολουθούσαν πολύ δύσκολες αναπηρίες/ βλάβες’’. Ως «επιληπτική κατάσταση» χαρακτηρίζουμε τα συνεχή επιληπτικά επεισόδια σε μικρό χρονικό διάστημα που έχουν ως αποτέλεσμα ο ασθενής να μην έχει εν διάρκεια επίγνωση. Μία εξαιρετικά απειλητική κατάσταση που μπορεί να είναι θανατηφόρα. Για να το απλοποιήσουμε, ας φανταστούμε ότι ο εγκέφαλος είναι μια Συμφωνία Ορχήστρας. Όλοι οι μουσικοί παίζουν μαζί και έτσι ακούμε μουσική. Όταν παίζει όμως ένας μουσικός λάθος , δεν είναι μόνο ότι ενοχλεί αλλά μπορεί να παρασύρει και τους υπόλοιπους μουσικούς στο λάθος. Στην χειρότερη περίπτωση προκύπτει μια κακοφωνία. Με τα νευρικά κύτταρα συμβαίνει κάτι παρόμοιο. Εαν μερικά από αυτά πυροδοτηθούν με άτακτο τρόπο, αυτό τελικά φέρνει μεγάλα μέρη ή ακόμα και ολόκληρο τον εγκέφαλο εκτός συγχρονισμού. Η συνέπεια: Ο άνθρωπος παθαίνει σπασμούς και χάνει τις αισθήσεις του.
Περισσότερες πληροφορίες για τον μικρό Παναγιώτη και την σπουδαία μάχη του
Ο Παναγιώτης γεννήθηκε σε μια μικρή περιοχή στα ανατολικά της Κύπρου, το Παραλίμνι, 7 εβδομάδες πριν από το προγραμματισμένο ραντεβού τοκετού. Λίγο μετά που γεννήθηκε έχασε αμέσως τις αισθήσεις του και ακολούθησαν σπασμοί. Είναι ένα δύσκολο επιληπτικό επεισόδιο. Οι γιατροί είναι παραφορτωμένοι και οι γονείς αναστατωμένοι. Ο μικρός μεταφέρεται στην πρωτεύουσα Λευκωσία , όπου η περίθαλψη είναι καλύτερη. Για 2 εβδομάδες προσπαθούν οι γιατροί με φάρμακα να σταματήσουν τα πολλά και καθημερινά επεισόδιά του. Μάταιος κόπος. Μέσω γνωστούς της οικογένειας και γιατρούς μαθαίνει η Χριστίνα Γιαννάκη, υφυπουργός του Υπουργείου Υγείας , για το περιστατικό. Μέσω της πρεσβείας στο Βερολίνο επικοινωνεί με τον Urlich-Wilhelm Thomale και αμέσως ο Παναγιώτης μεταφέρεται στο Charite.
«Το άρρωστο αριστερό εγκεφαλικό ημισφαίριο έχει ενοχλήσει μόνιμα το δεξί». λέει η Angela Kaindl. Τώρα έχει επιτέλους το δεξί ημισφαίριο μια ευκαιρία να αναπτυχθεί φυσιολογικά και να αναλάβει και τις ευθύνες του κατεστραμμένου αριστερού. Όσο πιο νεαρός είναι ο εγκέφαλος, τόσο πιο εύπλαστος είναι και τόσο πιο πολλές είναι οι πιθανότητες για το παιδί. «Ακόμα και με ένα ημισφαίριο μπορεί να ζήσει κάποιος καλά, να καταφέρει να σπουδάσει και να παίξει τένις».
Η Αngela Kaindl έχει χτίσει μια πολύ πειθαρχημένη ομάδα, που βοηθούν παιδιά με επιληψία , ακόμα και με χειρουργική επέμβαση. Μόνο και μόνο η παράσταση μιας επέμβασης στον εγκέφαλο ακούγεται απειλητική , οι πιθανότητες όμως επιτυχίας είναι στα 75 %. Η επιληψία μπορεί να θεραπευτεί πολύ καλά με φάρμακα, αλλά σε περίπου 40 % των ασθενών δεν δρουν. Σε αυτούς τους ανθρώπους έμεινε μόνο ως ευκαιρία θεραπείας η χειρουργική επέμβαση. Angela Kaindl ελπίζει ότι περισσότεροι ασθενείς που υποφέρουν από επιληψία και γιατροί θα αναγνωρίσουν την χειρουργική επέμβαση ως μια καλή ευκαιρία θεραπείας και όχι μόνο ως την τελευταία λύση. «Τα φάρμακα έχουν παρενέργειες και μπορούν να ενοχλήσουν την ανάπτυξη του παιδιού. Επίσης δεν γιατρεύουν και πρέπει να λαμβάνονται για όλη την ζωή». Με την επέμβαση υπάρχουν πραγματικές πιθανότητες να εξαφανιστεί η ασθένεια. Με Μαγνητική Τομογραφία και το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα αισθάνεται τη κεντρική εστία της επιληπτικής κρίσης στον εγκέφαλο. Μόλις εντοπίζεται , έρχεται ο Urlich – Wilhelm Thomale στο παιχνίδι και κόβει το ενοχλητικό σημείο. Στην περίπτωση του Παναγιώτη ήταν η περίπτωση πιο περίπλοκη. «ολόκληρο το αριστερό ημισφαίριο ήταν κεντρική εστία», λέει ο Urlich – Wilhelm Thomale. Παλαιότερα θα το έκοβαν ολόκληρο , παρόλα αυτά ξέρουμε ότι αρκεί να διακοπούν οι νευρικές διασυνδέσεις που υπάρχουν μαζί του.
Η εγχείριση εγκεφάλου του μικρού Παναγιώτη από την Κύπρο
Η εγχείρηση εγκεφάλου είναι μια δύσκολη τέχνη, πόσο μάλλον σε παιδιά. «Έχουμε ακόμα πιο λίγο χώρο» λέει ο Thomale. Τεχνικά βοηθήματα υποστηρίζουν τους χειρουργούς: Στο χειρουργείο δείχνει ένα ελεύθερα αιωρούμενο μικροσκόπιο, το οποίο θυμίζει το ματάκι ενός υποβρυχίου. Διαθέτει ένα σύστημα πλοήγησης , το οποίο οποιαδήποτε ώρα μπορεί να ανιχνεύσει την ακριβή τοποθεσία των χειρουργικών εργαλίων και να του τα δείξει μέσω επαυξημένης πραγματικότητας.
Έτσι μπορεί ο Thomale να ελέγξει , εαν αποκλίνει από την διαδρομή. Ένας Νευροχειρουργός πρέπει να σχεδιάσει τον Δρόμο προς τον εγκέφαλο, όπως ένας ορειβάτης τον δρόμο προς την κορυφή. Δεν μπορεί απλά να βηματίζει από το Α στο Β, αλλά να λάβει υπόψην του τα χαρακτηριστικά και τους κινδύνους του Βουνού αντίστοιχα και του εγκεφάλου. «Υπάρχουν εξαιρετικά ευαίσθητες περιοχές , όπου μπορούν να προκληθούν μεγάλες ζημιές» επισημαίνει ο Thomale. Τα Basalganglien για παράδειγμα , στοιχειώδη δομικά στοιχεία κινησης, μυαλού και αίσθησης. Από εκεί δεν γίνεται να περάσουμε σε καμιά περίπτωση. Αφετηρία της εγχείρησης είναι η πλευρική κοιλία, η οποία είναι γεμάτη με υγρό στο κέντρο. Από εκεί σκάβει ο Thomale σταδιακά τον ιστό και κόβει όλες τις σημαντικές συνδετικές ίνες στο αριστερό μισό. Σε πολλά χρόνια πρακτικής έμαθε αυτές τις μεθόδους και τις εφάρμοσε σε παιδιά.
Ο Παναγιώτης ήταν όμως και για αυτόν μια πρεμιέρα , γιατί ως πρόωρο ήταν ο μικρός ήταν σε αναπτυξιακή φυσιολογία μόνο μιας εβδομάδας. Μπορούμε να ακούσουμε την υπερηφάνεια του Thomale, ο οποίος μόνος του έκανε αυτή την επέμβαση που διήρκησε 6 ώρες και δεν υπήρξαν προβλήματα.
Και για τον Παναγιώτη ήταν μια επιτυχία. «Θα μιλήσει, θα ακούσει και θα μπορεί να δει» , λέει ο Παιδονευρολόγος Jörn Lange. Οι γονείς του Παναγιώτη είναι ανακουφισμένοι και θέλουν σύντομα να πάνε μαζί με τον Παναγιώτη πίσω στην Κύπρο. Ο Παναγιώτης μετά θα πρέπει να έρχεται στο Charite μόνο για επανεξετάσεις. Πολύ καλά νέα για τον μικρό με τον μισό εγκέφαλο.