Νάντια Κομανέτσι: Όλα όσα δεν γνωρίζατε για τη ζωή της
Στις 12/11/1961 γεννήθηκε στο Ονέστι της Ρουμανίας, η Νάντια Κομανέτσι, η οποία υπήρξε το πρώτο παιδί της οικογένειάς της. Ο πατέρας της ήταν μηχανικός αυτοκινήτων και η μητέρα της νοικοκυρά. Όταν ήταν έγκυος κάποια στιγμή παρακολούθησε μια ταινία, όπου η πρωταγωνίστρια λεγόταν Νάντια, η οποία τη συγκίνησε πολύ και έτσι αποφάσισε να δώσει αυτό το όνομα στην κόρη της….
Η Νάντια Κομανέτσι, έζησε το χωρισμό των γονιών της, στα 9 της, τη μετακόμιση του πατέρα της στο Βουκουρέστι και τη γνωριμία της με την ενόργανη ως το μόνο τρόπο που είχα για να βγάζει την τεράστια ενέργεια που είχε και την ένταση που διέθετε ως παιδί είχε πει η μητέρα της, Ștefania. Ο πρώτος της σύλλογος λεγόταν ‘φλόγα’. Έμεινε εκεί από το νηπιαγωγείο έως τα 6. Τότε τη διάλεξε ο Béla Károlyi. Την είδε δει να κάνει ‘ρόδες’ στην αυλή του σχολείου της και την κάλεσε στο πειραματικό σχολείο που ‘χε στήσει στη γενέτειρα της Νάντια Κομανέτσι, με τη σύζυγο του, Márta.
Η ζωή της Νάντια Κομανέτσι περιλάμβανε 8ωρες καθημερινές προπονήσεις, έξι ημέρες την εβδομάδα από όταν θυμόταν τον εαυτό της. Σιγά σιγά άρχισαν και οι διακρίσεις. Αναδείχθηκε παγκόσμια πρωταθλήτρια εφήβων, το 1974, πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1975, πήρε χρυσό στο άλμα, στο American Cup του 1976. Εκεί όπου συμπτωματικά είχε διαγωνιστεί και ο Bart Conner, με τον οποίον παντρεύτηκαν χρόνια μετά. Το πρώτο φιλί ωστόσο, το έδωσαν στο American Cup. Eκείνη ήταν 14 και εκείνος 18.
Νάντια Κομανέτσι: Τα μετάλλια και οι υπόλοιπες διακρίσεις
Η Κομανέτσι κατέκτησε εννέα Ολυμπιακά μετάλλια (5 χρυσά – 3 ασημένια – 1 χάλκινο). Πέντε το 1976 (3-1-1) και τέσσερα το 1980 (2-2-0). Στο σύνθετο ήταν 1η το 1976 και 2η το 1980. Το 1976 νίκησε και στους ασύμμετρους ζυγούς και στην δοκό ισορροπίας, ενώ το 1980 κυριάρχησε στην δοκό και στο έδαφος. Σε παγκόσμια πρωταθλήματα πήρε από δύο χρυσά και ασημένια. Σ’ Ευρωπαϊκά συνέλεξε 9-2-1. Αναδείχθηκε δε, πρωταθλήτρια στο σύνθετο το 1975, το 1977 και το 1977.
Η διάσημη Ρουμάνα γυμνάστρια τιμήθηκε το 1984 και το 2004 με το μετάλλιο τής Ολυμπιακής Τάξης, την υψηλότερη διάκριση, που απονέμει η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή. Είναι το μόνο πρόσωπο που έχει λάβει αυτή την τιμή δύο φορές και, ταυτόχρονα, το νεότερο.
Οι μέθοδοι του Κάρολι δεν ήταν ακριβώς δημοκρατικές. Δεν είχαν συναντηθεί με τη σωστή διαπαιδαγώγηση. ‘Η το σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή. Όπως αποκάλυψε το 2008 η Emelie Eberle, η οποία πήγε στην εν λόγω σχολή το 1976, σε ηλικία 12 χρόνων -ζει στις ΗΠΑ ως Trudi Kollar- “ήταν βάναυσος. Προφανώς και κάναμε λάθη και εκείνος μας χτυπούσε παντού. Σε όλα τα σημεία του σώματός μας. Τα χέρια του ήταν τεράστια και ο πόνος απίστευτος”.
Το 2002 η Rodica Dunca, επίσης μαθήτρια του Ρουμάνου, δήλωσε ότι “υπήρχαν ημέρες που μας χτυπούσε μέχρι να τρέξει αίμα από τη μύτη μας. Δεν ήταν ακαδημία. Ήταν στρατόπεδο συγκέντρωσης, φυλακή. Η λέξη ‘σκληρός’ δεν είναι σωστή, όταν μιλάμε για έναν τύπο τόσο τυχερό που δεν ‘πλήρωνε’ τις συνέπειες των ξυλοδαρμών μας’
Είχε ανθρώπους να μας συλλαμβάνουν, κάθε φορά που επιχειρούσαμε να φύγουμε. Ο ίδιος μας ενημέρωνε πως τις συνέπειες της επόμενης απόπειρας, θα τις πλήρωνε η οικογένεια μας. Επίσης, η πείνα ήταν ο αιώνιος εχθρός μας. Ωθούσαμε τους εαυτούς μας στα άκρα. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσε για να μας κρατήσει μακριά από το φαγητό, θα μπορούσαν να μας είχαν σκοτώσει”.
Το 1979, πριν το Fort Worth World Championship, η Νάντια Κομανέτσι είχε πάρει λίγα κιλά. “Ήμασταν σε προετοιμασία, στη Γερμανία και ο χορογράφος μας, Géza Pozsár κοιμόταν στο δωμάτιο μας. Στο δωμάτιο κοιμόταν και ο Μπέλα, μπροστά στην πόρτα της τουαλέτας. Έπρεπε να κάνουμε τις ανάγκες μας, με την πόρτα ανοιχτή και τους δυο άντρες να μας παρακολουθούν, για να είναι βέβαιοι ότι δεν θα πιούμε νερό. Είχαμε φτάσει στο σημείο να πίνουμε νερό από το θερμοσίφωνα, στα κρυφά. Δεν μας ένοιαζε να αρρωστήσουμε. Τον φοβόμασταν πολύ”.
Το απόγευμα τα ίδια, χωρίς τα καρύδια”. Έφαγε ποτέ η Νάντια Κομανέτσι μέχρι να αισθανθεί χορτασμένη; “Όσα χρόνια ήμουν αθλήτρια, αυτό συνέβη μόλις δυο φορές”. Αντιμετώπισε ποτέ σοβαρό πρόβλημα υγείας; “Πολλές φορές. Είχα κάταγμα στο πόδι και στον ώμο, μεταξύ άλλων. Όταν ξεκίνησε η περίοδος μου, με πήγαν στο γιατρό και μου έκανε ένεση. Για δυο χρόνια, δεν είχα τίποτα”. Κάθε μέρα οι γυμνάστριες του Μπέλα έπαιρναν 44 χάπια, “τα οποία μας έβαζαν μέσα στο λαρύγγι. Το πρωί μας έδιναν 14, το μεσημέρι 20 και το βράδυ 10. Δεν ξέρω τι ήταν. Αυτό που ξέρω είναι πως όταν σταμάτησα τη γυμναστική, είχα πολλά προβλήματα. Το πρώτο ήταν ότι είχα εθιστεί”.
Νάντια Κομανέτσι: Ο Κάρολι θεωρήθηκε επιτυχημένος, λόγω του ταλέντου της
Το ζεύγος Κάρολι, που είχε στο φιλικό του κύκλο το γαμπρό του Τσαουσέσκου, αυτομόλησε στις ΗΠΑ το ’81. “Ήμουν τόσο ευτυχισμένη για την απελευθέρωση μου! Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα χαστούκια στο πρόσωπο και το ξύλο που μου έριχνε” ενημέρωσε η Ecaterina Szabo. Ο διάδοχος του δυνάστη στην εθνική, Adrian Goreac κατέθεσε στοιχεία για τον απαράδεκτο τρόπο που διαχειριζόταν τις αθλήτριες ο προκάτοχός του, αλλά και “τον τρόπο που περιόριζε την πρόσβαση άλλων γυμναστών στις εθνικές, διότι ήθελε να ‘χει τον πλήρη έλεγχο. Διάλεγε μέχρι και τους άνδρες ασφαλείας που ακολουθούσαν τις αποστολές μας”.
Υπό τις οδηγίες του Γκόρεατς η ομάδα άνθησε. Από τα 0 μετάλλια στο Παγκόσμιο του 1981 που διεξήχθη στη Ρωσία η ιστορία έφτασε στη “η χρυσή γενιά των Ρουμάνων γυμναστών”. “Η Νάντια Κομανέτσι ήταν ο λόγος που ο Κάρολι κρίθηκε ως επιτυχημένος. Μετά το Μόντρεαλ, όλες οι χώρες ήθελαν την Νάντια Κομανέτσι στις διοργανώσεις τους και έδιναν πολλά λεφτά. Ποσά του ύψους των 20.000 δολ. και 30.000 δολ. για μια εμφάνιση. Φυσικά, όλα τα χρήματα τα έπαιρνε το καθεστώς”. Και ο Κάρολι, ο οποίος όταν κατάλαβε πως οι μέρες του τελειώνουν (αφορμή ήταν οι έντονες διαμαρτυρίες του για τις βαθμολογίες σε ΟΛΕΣ τις διοργανώσεις) “αυτομόλησε, με μια βαλίτσα γεμάτη λεφτά”.
Νάντια Κομανέτσι: Τα χρυσά μετάλλια μετά το Μόντρεαλ
Ο Κάρολι έκανε σχολή στις ΗΠΑ, όπου φυσικά δεν γινόταν να συνεχίσει τις δικές του εκπαιδευτικές μεθόδους -σε κάθε περίπτωση ήταν αυτός που ‘έφτιαξε’ τους αθλητές οι οποίοι πήραν 41 Ολυμπιακά μετάλλια, εκ των οποίων τα 13 χρυσά. Σε συνεντεύξεις που έδωσε σε αμερικανικά media, είχε πει πως όσοι τον κατηγορούν είναι σκουπίδια.
Μετά το Μόντρεαλ, την εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο το καθεστώς, όπως εκείνη προετοιμαζόταν και για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας. Δεν ήταν πια κοριτσάκι. Ήταν γυναίκα. Είχε ψηλώσει, είχε πάρει κάποια κιλά. Δεν ήταν το αερικό του Μόντρεαλ. Παρ’ όλα αυτά φόρεσε δυο χρυσά και πρόσθεσε άλλα δυο perfect 10 στη συλλογή.
Είναι μια σκοτεινή, απειλητική, συγκεντρωμένη 18χρονη που φορά σουτιέν και ξυρίζει τις μασχάλες της” και προκάλεσε την οργή των αναγνωστών που αναρωτιόνταν τι σχέση έχουν τα εσώρουχα της και η προσωπική υγιεινή, με τον αθλητισμό. Κέρδισε άλλα δυο χρυσά και το 1981 αποφάσισε να αποσυρθεί. Για την ακρίβεια, εξαφανίστηκε.
“Η ζωή μου άλλαξε άρδην μετά την αυτομόληση του Mπέλα. Δεν μου επέτρεπαν να φύγω από τη χώρα. Ένιωθα οργή. Ήθελα να είμαι ελεύθερη, να έχω ευκαιρίες, το χώρο μου. Αισθάνθηκα σαν φυλακισμένη. Στην πραγματικότητα, ήμουν πάντα φυλακισμένη”. Τον Νοέμβριο του 1989, λίγο πριν την επανάσταση, αυτομόλησε και η ίδια. Αν ήξερε τι θα γίνει “ενδεχομένως να μην είχα πάει πουθενά”.
Νάντια Κομανέτσι: Ο Κάρολι που την έσωσε
Στις 26/11 του 1989 μπήκε μαζί με τον Konstantin Panait και άλλους έξι γυμναστές, σε ένα αυτοκίνητο και από το Βουκουρέστι πήγαν σε μια πόλη κοντά στα σύνορα με την Ουγγαρία. Έφτασαν τα μεσάνυχτα και άρχισαν να περπατούν προς την ελευθερία, μέσα στο απόλυτο σκοτάδι. “Δεν θέλαμε καν να σκεφτούμε τι θα γινόταν, αν μας συνελάμβαναν. Δεν αποχαιρέτησα τους γονείς μου. Ενημέρωσα τον αδελφό μου, που είναι ο καλύτερος φίλος μου. Είχα ενδοιασμούς και εκείνος τους εξαφάνισε”.
Οι Ούγγροι της έδωσαν τριήμερη άδεια παραμονής, αφότου τους εξήγησε ότι “στη χώρα μου δεν με αφήνουν να δουλέψω ή να ταξιδέψω” και ζήτησε πολιτικό άσυλο. Η Νάντια Κομανέτσι κατευθύνθηκε προς την Αυστρία “όπου πήγα στην αμερικανική πρεσβεία και μου έκλεισαν πτήση για τη Νέα Υόρκη. Πίστευα πως δεν θα ξαναδώ την οικογένεια μου”.
Ο Πανάιτ αποδείχθηκε διακινητής που την κρατούσε όμηρο, για ένα χρόνο. Έκανε τον μάνατζερ της. Πήγαινε παντού μαζί της. Έλεγε σε όλους πως ήταν εραστές. Της έπαιρνε τα χρήματα που κέρδιζε από τις εμφανίσεις της, ποσό που έφτασε τα 150.000 δολάρια. “Τον φοβόμουν”, είπε η ίδια, “δεν ένιωσα ποτέ άνετα, πως έχω βρει το νέο μου σπίτι. Στην πατρίδα μου, με έλεγαν “προδότη”. Σκεφτόμουν πως είναι κάτι που δεν θα κρατήσει για πάντα”.
Συζεί με τον Πανέτ, που είναι παντρεμένος και πατέρας τεσσάρων παιδιών. Η εικόνα της αλλάζει άρδην. Πίνει, φοράει διχτυωτά καλσόν και βάφεται σαν γυναίκα του δρόμου. Απασχολεί τα σκανδαλοθηρικά περιοδικά και το Life γράφει για την «Πτώση ενός Αγγέλου».
Σε ένα twist της μοίρας, ο Κάρολι τη βοήθησε να σωθεί.”Είχε ανησυχήσει όταν ζήτησε από τον Πανάιτ να συναντηθούμε και εκείνος αρνήθηκε το αίτημα. Δεν ήθελε να έχω κάποιον κοντά μου. Μου έλεγε πως αν δεν έκανα ό,τι ήθελε, θα με έστελνε πίσω στη Ρουμανία”. Έτσι, βρέθηκε στο Montreal.
Νάντια Κομανέτσι: Η μετακόμιση, ο γάμος και τα φιλανθρωπικά
Μετά, εμφανίστηκε στη ζωή της Νάντια Κόμανετσι ο Μπαρτ. Μαζί του έμαθε τη ζωή με αγάπη, χωρίς φόβο, με φροντίδα και όνειρα. Επέστρεψε στη χώρα της το 1994 για να δει την οικογένειά της. Μετά απέκτησε στις ΗΠΑ τη δική της. Είναι επί τιμής πρόεδρος της ρουμανικής ομοσπονδίας ενόργανης γυμναστικής και της ολυμπιακής επιτροπής της χώρας.
«Δεν υπάρχει τίποτε στη ζωή που να μην μπορεί, με κάποιο τρόπο, να διορθωθεί», αναφέρει στο βιβλίο της. Στη Ρουμανία, τα φαντάσματα του παρελθόντος έχουν εξαφανιστεί. Ο γάμος της γίνεται το 1996, στο Βουκουρέστι.
Η Νάντια Κομανέτσι ζει πλέον στην Οκλαχόμα, έχει ένα γιο, το δικό της γυμναστήριο, το Perfect 10, πλούσια φιλανθρωπική δράση και αγαπάει, ακόμα, τις κούκλες. Μάλιστα, πριν από λίγο καιρό, χάρισε και το όνομά της σε μία: στην Papusa Nadia. Τα έσοδα από τις πωλήσεις θα διατεθούν για τις προπονήσεις των διαδόχων της «ζωντανής κούκλας της Ρουμανίας».