Η αληθινή ιστορία του Stanislav Petrov
Ένας άνθρωπος πριν από 32 χρόνια υπήρξε ένας ήρωας που έμεινε αφανής. Ο άνθρωπος αυτός έσωσε όλη την ανθρωπότητα. Ο λόγος για τον Αντισυνταγματάρχη Stanislav Petrov.
Μερικές φορές στην Ιστορία είναι πιο σημαντικό εκείνο που λίγο έλειψε να συμβεί από αυτό που πραγματικά συνέβη. Και ίσως το πιο εντυπωσιακό σε αυτές τις απίστευτες ιστορίες ηρώων. Αυτές που βρίσκονται πλέον τόσο μακριά από τη λάμψη είναι οι συμπτώσεις που τις περιβάλλουν.
Θα σας διηγηθώ πώς πριν από τριάντα δύο χρόνια, ένας άνθρωπος για τον οποίο ο περισσότερος κόσμος δεν είχε ακούσει ποτέ, θα γίνει ο μεγαλύτερος ήρωας όλων των εποχών. Αυτός που «κυριολεκτικά» έσωσε τον κόσμο από ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα.
Ήταν το 1983, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. ”Άγρια” χρόνια, όπως δεν είχε ποτέ ξανασυμβεί πριν από την κρίση των πυραύλων στην Κούβα. Στις 23 Μαρτίου, ο Πρόεδρος Reagan ξεκίνησε την εκστρατεία «Star Wars – ο Πόλεμος των γαλαξιών», ανακηρύσσοντας ουσιαστικά τη Ρωσία ως την «Αυτοκρατορία του Κακού».
Η χειρότερη στιγμή στην ιστορία
Μεταξύ των πιο σημαντικών του συμμάχων ήταν κι ο εξίσου αποφασισμένος να βάλει ένα τέλος στον κομμουνισμό. Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β “. Οι συγκυρίες έδειχναν ιδανικές. Δηλαδή, προκειμένου να κλείσουν οι ανοιχτοί λογαριασμοί με τη Σοβιετική Ένωση. Οι Σοβιετικοί είχαν πάρει το θέμα εξίσου πολύ σοβαρά.
Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σχεδίαζαν να τοποθετήσουν πυραύλους στη Δυτική Γερμανία. Ταυτόχρονα οργάνωναν στρατιωτικές ασκήσεις στην Ευρώπη. Όμως, οι ηγέτες της Σοβιετικής Ένωσης ανήκαν στη γενιά του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. θυμόντουσαν πώς ακριβώς, με το πρόσχημα μιας άσκησης, ο Χίτλερ είχε ξεγελάσει τον Στάλιν και είχε εξαπολύσει την Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα.
Το να επιτρέψουν να ξανασυμβεί κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατιωτική άσκηση ήταν μια πρόφαση για μια πραγματική εισβολή. Πήραν μιαν απόφαση. Να κατεβάσουν ολόκληρο τον οπλικό τους εξοπλισμό στις πρώτες ενδείξεις μιας πυρηνικής επίθεσης.
Η ένταση ήταν στο αποκορύφωμά της. Σε τέτοιο σημείο που την 1η Σεπτέμβρη του 1983, ένα αεροσκάφος της Νότιας Κορέας τέθηκε εσφαλμένα εντός του σοβιετικού εναέριου χώρου. Οι Ρώσοι δεν δίστασαν να το καταρρίψουν χωρίς προειδοποίηση, σκοτώνοντας 269 άτομα. Ανάμεσα στα θύματα ήταν ένας γερουσιαστής καθώς και αρκετοί πολίτες των ΗΠΑ.
Ήταν η χειρότερη στιγμή που θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο. Το βράδυ της 25ης Σεπτεμβρίου 1983 ένας 44χρονος συνταγματάρχης από το τμήμα στρατιωτικών πληροφοριών των μυστικών υπηρεσιών της Σοβιετικής Ένωσης ετοιμαζόταν να αναλάβει τα καθημερινά του καθήκοντα στο Κέντρο έγκαιρης προειδοποίησης, από όπου συντονιζόταν η ρωσική αεροδιαστημική άμυνα.
Ο κίνδυνος πυραυλικής πυρηνικής επίθεσης
Ωστόσο, εκείνη τη νύχτα θα έπρεπε κανονικά να βρίσκεται σε άδεια. Είχε κληθεί την τελευταία στιγμή επειδή ο συνάδελφος που έπρεπε να αναλάβει καθήκοντα είχε αρρωστήσει. Αποστολή του ήταν να αναλύει και να ελέγχει όλα τα δεδομένα από έναν δορυφόρο ενόψει μιας ενδεχόμενης πυρηνικής επίθεσης των ΗΠΑ. Για να το κάνει αυτό, είχε στη διάθεσή του ένα απλό και σαφές πρωτόκολλο. Τόσο σαφές και απλό, σαν να το είχε εκπονήσει ο ίδιος.
Μετά από κατάλληλους ελέγχους, θα έπρεπε να ειδοποιήσει τον προϊστάμενό του, που θα εξαπέλυε αμέσως μια μαζική πυρηνική αντεπίθεση κατά των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, στις 12:14 ακριβώς, στις 26 Σεπτεμβρίου ’83, άρχισαν να σημαίνουν όλα τα συστήματα συναγερμού· αρχίζουν να ηχούν οι σειρήνες, και στις οθόνες των υπολογιστών φαίνεται η ένδειξη: «επικείμενη πυραυλική πυρηνική επίθεση.
Ένας πύραυλος είχε εκτοξευτεί από μία από τις βάσεις των ΗΠΑ. Ο στρατιωτικός ζητά να τηρηθεί η ψυχραιμία κι ο καθένας να κάνει τη δουλειά του. Όπως κι ο ίδιος εκτελεί τη δική του. Ελέγχει όλα τα δεδομένα και απαιτεί επιβεβαίωση από εναέρια άποψη, τη μόνη που ο δορυφόρος δεν μπορούσε να επιβεβαιώσει, λόγω καιρικών συνθηκών.
Παρά τις διαβεβαιώσεις, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να πρόκειται για λάθος. Δεν θα είχε καμία λογική βάση οι ΗΠΑ να έχουν εξαπολύσει μόνο έναν πύραυλο αν πραγματικά είχαν σκοπό να επιτεθούν στη Σοβιετική Ένωση. Έτσι αγνοεί την προειδοποίηση, θεωρώντας την ψευδή συναγερμό. Λίγο μετά, ωστόσο, το σύστημα εμφανίζει έναν δεύτερο πύραυλο. Και μετά έναν τρίτο.
Με την αδρεναλίνη στα ύψη, από το δεύτερο όροφο του οχυρού μπορεί να δεί, στην αίθουσα επιχειρήσεων, το μεγάλο ηλεκτρονικό χάρτη των Ηνωμένων Πολιτειών με το φως που αναβοσβήνει υποδεικνύοντας τη στρατιωτική βάση στην ανατολική ακτή, από όπου είχαν εξαπολυθεί οι πυρηνικοί πύραυλοι.
Η κρισιμότητα της κατάστασης
Εκείνη τη στιγμή, το σύστημα δείχνει ακόμα μια επίθεση. Έναν τέταρτο πυρηνικό πύραυλο και αμέσως μετά έναν πέμπτο. Μέσα σε λιγότερο από 5 λεπτά, 5 πυρηνικοί πύραυλοι είχαν εξαπολυθεί από τις αμερικανικές βάσεις ενάντια στην ΕΣΣΔ. Ο χρόνος πτήσης ενός διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου από τις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν 20 λεπτά.
Η αντίδραση υπήρξε φρενήρης. Εν τω μεταξύ, ο ίδιος αναλύει τα δεδομένα … Μετά από την ανίχνευση του στόχου, το σύστημα συναγερμού θα έπρεπε να περάσει μέσα από 29 επίπεδα ασφάλειας για επιβεβαίωση. Αρχίζει να έχει σοβαρές αμφιβολίες ως προς το αν έχουν υπερβεί τα επίπεδα ασφάλειας. Γνωρίζει ότι στο σύστημα θα μπορούσε να υπάρχει κάποια βλάβη.
Μα θα μπορούσε ένα ολόκληρο σύστημα να κάνει λάθος, πέντε φορές; Ή μήπως βρισκόταν αντιμέτωπος με έναν Αρμαγεδδώνα; Η βασική στρατηγική του Ψυχρού Πολέμου θα ήταν μια μαζική αποστολή πυρηνικών πυραύλων, μια συντριπτική και ταυτόχρονη δύναμη εκατοντάδων πυραύλων, κι όχι πέντε πύραυλοι, ο ένας μετά τον άλλο. Κάποιο λάθος θα πρέπει να έχει γίνει.
Κι αν δεν ήταν έτσι; Αν ήταν ακόμα μια πονηρή αμερικανική στρατηγική; Το ολοκαύτωμα που όλοι έτρεμαν επρόκειτο να συμβεί κι ο ίδιος δεν έκανε τίποτα; Είχε πέντε πυρηνικούς διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους καθ “οδόν προς την ΕΣΣΔ και μόλις 10 λεπτά για να πάρει μια απόφαση ως προς το αν θα ενημερώσει τους σοβιετικούς προισταμένους του…
Έχοντας πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι, εάν επεσήμανε αυτό που επιβεβαίωναν όλα τα συστήματα, θα προκαλούσε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. 120 αξιωματικοί και στρατιωτικοί μηχανικοί, με τα μάτια καρφωμένα πάνω του, περιμένουν την απόφασή του. Ποτέ πριν στην ιστορία, ούτε και μετά, δεν βρέθηκε η τύχη του κόσμου στα χέρια ενός και μόνου ανθρώπου, όπως συνέβη εκείνα τα 10 λεπτά.
Η απόφαση και το μέλλον του κόσμου
Το μέλλον του κόσμου εξαρτιόταν από την απόφασή του, ενώ εκείνος πάλευε με τον ίδιο του τον εαυτό για το αν θα πρέπει ή όχι να πατήσει το «κόκκινο κουμπί». Σκεφτεται: οι Αμερικάνοι δεν έχουν ακόμη στην κατοχή τους ένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας και ξέρουν ότι μια πυρηνική επίθεση ενάντια στην ΕΣΣΔ ισοδυναμεί με την άμεση εξόντωση του λαού τους.
Και παρότι δεν τους εμπιστεύεται, ξέρει πως δεν είναι αυτοκτονικοί. Λέγεται μάλιστα το εξής: «Τέτοιος ηλίθιος δεν έχει γεννηθεί ακόμα, ούτε καν στις Ηνωμένες Πολιτείες.» Αν και γνωρίζει πως σε περίπτωση που κάνει λάθος, μια έκρηξη 250 φορές μεγαλύτερη από αυτήν της Χιροσίμα θα εξαπολυόταν εναντίον τους.
Μέσα σε λίγα λεπτά, χωρίς οι ίδιοι να μπορούν να κάνουν πλέον τίποτα, καταφέρνει να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να εμπιστευτεί το ένστικτό του ακούγοντας τη φωνή της λογικής. Κι αποφασίζει να αναφέρει τη δυσλειτουργία του συστήματος. Με τα μέλη μουδιασμένα και τον ιδρώτα να τρέχει ποτάμι, οι 120 άνδρες υπό τις διαταγές του μετρούν τα λεπτά που απομένουν, μέχρι οι πύραυλοι να φτάσουν στη Μόσχα.
Όταν ξαφνικά, στα λίγα δευτερόλεπτα που απομένουν, οι σειρήνες σταματούν να ηχούν και τα προειδοποιητικά φώτα σβήνουν. Είχε πάρει τη σωστή απόφαση. Είχε σώσει τον κόσμο από έναν πυρηνικό όλεθρο. Οι σύντροφοί του, μουσκεμένοι από τον ιδρώτα, τον αρπάζουν και τον πετούν στον αέρα, τον αγκαλιάζουν και τον ανακηρύσσουν σε ήρωα.
Ο ίδιος ρίχνεται στο κάθισμά του και καταναλώνει πάνω από μισό λίτρο βότκα χωρίς ανάσα. Όταν εκείνη η βραδιά έφτασε στο τέλος της, αποκοιμήθηκε για 28 συνεχόμενες ώρες. Όταν επέστρεψε στην εργασία του, οι σύντοφοί του, τού χάρισαν μια φορητή τηλεόραση ρωσικής κατασκευής για να τον ευχαριστήσουν. Ήταν όλοι τους σώοι χάρη στην απόφαση που είχε πάρει.
Μετάθεση σε μικρότερη ιεραρχική θέση
Όταν μαθεύτηκε τι είχε συμβεί, ο προϊστάμενός του τού είπε ότι θα τον επιβράβευαν για την αποφυγή της καταστροφής και ότι ο ίδιος είχε προτείνει την ανακήρυξη μιας ημέρας προς τιμήν του. Αλλά τίποτε από αυτά δεν έγινε τελικά. Η Ρωσία δεν θα μπορούσε να επιτρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο ρωσικό λαό να συνειδητοποιήσουν τι είχε συμβεί.
Έτσι, τον ενημέρωσαν ότι δεν είχε συμμορφωθεί με το πρωτόκολλο και τον μετέθεσαν σε μια χαμηλότερη ιεραρχικά θέση. Λίγο καιρό αργότερα αναγκάστηκε να βγει σε πρόωρη σύνταξη.
Έζησε το υπόλοιπο της ζωής του σε ένα μικρό διαμέρισμα στα περίχωρα της Μόσχας, φυτοζωόντας με μια πενιχρή σύνταξη των 200 δολαρίων το μήνα, μέσα στην απόλυτη μοναξιά και την ανωνυμία.
Ώσπου το 1998, ο διοικητής του που εκείνο το βράδυ βρισκόταν επικεφαλής, Yury Votintsev, αποκάλυψε το συμβάν, το λεγόμενο ‘’συμβάν της φθινοπωρινής ισημερίας’’ που προκλήθηκε από μια εξαιρετικά σπάνια αστρονομική συγκυρία, σε ένα βιβλίο με τα απομνημονεύματά του, που έφτασε τυχαία στα χέρια του Douglas Mattern, προέδρου του διεθνούς οργανισμού για την ειρήνη, «Ένωση των πολιτών του κόσμου».
Αφού επιβεβαίωσε κατά πόσο η συγκλονιστική αυτή ιστορία ήταν πραγματική, πήγε να συναντήσει αυτοπροσώπως τον αφανή αυτόν ήρωα στον οποίο χρωστάμε όλοι μας το γεγονός πως εξακολουθούμε να ζούμε σε αυτόν τον κόσμο, για να του δώσει το βραβείο του «Πολίτη του Κόσμου».
Τη μόνη ένδειξη που είχε ως προς το πού θα τον έβρισκε του την είχε δώσει ένας Ρώσος δημοσιογράφος, ο οποίος τον είχε προειδοποιήσει ότι θα πρέπει να πάει χωρίς ραντεβού, διότι ούτε το τηλέφωνο ούτε το κουδούνι λειτουργούσαν. Η αναζήτηση ανάμεσα στα τεράστια και γκρίζα συγκροτήματα διαμερισμάτων από μπετό, περίπου 50 χιλιόμετρα μακριά από τη Μόσχα, δεν υπήρξε εύκολη.
Η ταπεινότητα απέναντι στη φήμη
Ένας από τους ανθρώπους από τους οποίους ζήτησε πληροφορίες του απάντησε: «Θα πρέπει να είστε τρελός». Αν πραγματικά υπήρχε ένας άνθρωπος ο οποίος θα είχε αγνοήσει μια προειδοποίηση για πυρηνική επίθεση κατά των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτός θα είχε ήδη εκτελεστεί. Εκείνη την εποχή στη Σοβιετική Ένωση, η έννοια ‘’ψευδής συναγερμός’’ δεν υπήρχε. Το σύστημα δεν έκανε ποτέ λάθος. Μόνο οι άνθρωποι.
Τελικά, στο δεύτερο όροφο ενός από τα κτίρια, κατόρθωσε να εντοπίσει τον αξιωματικό, ο οποίος εμφανίστηκε, αξύριστος κι απεριποίητος. ‘’Ναι, εγώ είμαι, παρακαλώ’’. «Ένιωσα πως ήμουν μαζί με τον Ιησού, όταν άνοιξε την πόρτα», δήλωσε ο Douglas Mattern.
«Ωστόσο, ζούσε σε άθλια κατάσταση. Κουτσαίνοντας, με πρησμένα πόδια, δεν μπορούσε να περπατήσει και, καθώς του ήταν πολύ οδυνηρό να στέκεται όρθιος, μου είπε ότι έβγαινε μόνο για να αγοράζει τα απαραίτητα.» Μετά από την αφήγηση της ιστορίας, περίπου όπως σας την περιγράψαμε, αυτός ο άνθρωπος θα σας έλεγε: «Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ήρωα.
Ήμουν απλώς και μόνο ένας υπάλληλος που έκανε το καθήκον του με ευσυνειδησία, σε μια εποχή μεγάλου κινδύνου για την ανθρωπότητα. «Ήμουν απλά ο κατάλληλος άνθρωπος, στον κατάλληλο τόπο, την κατάλληλη στιγμή.» ‘’Σε έναν κόσμο γεμάτο από ματαιόδοξους που «καμώνονται» πως κάνουν κάτι σημαντικό, ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που κάνουν είναι να βλάπτουν τους άλλους και τον πλανήτη.
Σε έναν κόσμο τόσο γεμάτο από δυστυχία, μικροπρέπειες, υπετροφικά εγώ, απληστία και φιλοδοξίες, η ταπεινότητα αυτού του ανθρώπου και η αδιαφορία του απεναντι στη φήμη και την αναγνώριση, είναι πραγματικά συγκλονιστική’’, είπε ο Mattern. Αφού έλαβαν γνώση σχετικά με το γεγονός αυτό, ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία υπολόγισαν ποια θα ήταν η έκταση της καταστροφής, σύμφωνα με το οπλοστάσιο που είχαν στη διάθεσή τους εκείνη την εποχή.
Το συμπέρασμα
Το ανατριχιαστικό συμπέρασμα: τρία έως τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι σώθηκαν άμεσα και έμμεσα από την απόφαση που πήρε αυτός ο άνθρωπος εκείνο το βράδυ. ‘’Το πρόσωπο της γης θα είχε παραμορφωθεί και ο κόσμος όπως τον γνωρίζουμε, δεν θα υπήρχε πια» είπε ένας από τους εμπειρογνώμονες. Αυτός ο άνθρωπος έχει λάβει:
Το Βραβείο του Πολίτη του Κόσμου, στις 21 Μαΐου 2004. Η Αυστραλιανή Σύγκλητος του απένειμε τιμή στις 23 Ιουνίου 2004. Στις 19 Ιανουαρίου του 2006 έγινε δεκτός στα Ηνωμένα Έθνη. Είπε ότι εκείνη η μέρα ήταν η «πιο ευτυχισμένη μέρα που είχε ζήσει εδώ και πολλά χρόνια.»
Στη Γερμανία, το 2011, τιμήθηκε με το βραβείο για όσους έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην παγκόσμια ειρήνη, αποτρέποντας έναν πιθανό πυρηνικό πόλεμο. Βραβεύτηκε στο Baden Baden στις 24 Φεβρουαρίου 2012. Κέρδισε το Dresda Preis το 2013. Και ο Κέβιν Κόστνερ γύρισε το ντοκιμανταίρ «Κόκκινο κουμπί» προς τιμήν του.
Σήμερα συνεχίζει να ζει στο μικρό του διαμέρισμα στα περίχωρα της Μόσχας, με τη μικρή του σύνταξη των 200 δολαρίων το μήνα, σε σχετική ανωνυμία. Έδωσε τα περισσότερα από τα χρηματικά έπαθλα στην οικογένειά του, κρατώντας μερικά χρήματα για να αγοράσει μια ηλεκτρική σκούπα που ονειρευόταν και που αποδείχθηκε ελαττωματική.
Η συνέχεια στο συμπέρασμα
Όταν άκουσα αυτή την ιστορία, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν: όταν οι γείτονές του ή κάποιος άλλος τον κοιτούν, έχουν ποτέ σκεφτεί πως οφείλουν τη ζωή τους και εκείνη της οικογένειάς τους, των απογόνων και των φίλων τους, σε αυτόν τον άνθρωπο;
Ή αν αυτός ο άνδρας βλέπει τις ειδήσεις και όλα αυτά που συμβαίνουν στον κόσμο, έχει αναρωτηθεί ποτέ αν όλα αυτά που γίνονται συμβαίνουν χάρη στην απόφαση που πήρε μέσα σε εκείνα τα 10 λεπτά; Όταν βλέπει την ανατολή και τη δύση του ήλιου έχει ποτέ σκεφτεί ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι μπορούν να το κάνουν, χάρη στον ίδιο;
Και αναρωτιέμαι πόσο Κάρμα μπορεί να κερδίσει μια ανθρώπινη ψυχή για τη σωτηρία δισεκατομμυρίων ανθρώπων, φυτών και ζώων; Για τη σωτηρία ενός ολόκληρου πλανήτη; Αυτό το γεροντάκι που ζει σε ένα μικρό δυάρι στα περίχωρα της Μόσχας με τα ψίχουλα των 200 δολαρίων το μήνα, έσωσε τον κόσμο και κανείς δεν το ξέρει.
Πώς είναι δυνατόν μετά από 32 χρόνια, τόσο λίγοι άνθρωποι στον κόσμο να γνωρίζουν γι “αυτόν; Είναι αδιανόητο και φοβερά άδικο. Για το λόγο αυτό, σε αυτή τη νέα επέτειο της απόφασης με βάση την κοινή λογική, που έσωσε τον κόσμο, θέλω απλώς να γνωρίσουν όλοι τον άνθρωπο που πήρε αυτή την απόφαση. Είναι ο Αντισυνταγματάρχης Stanislav Petrov.