Καθαρά Δευτέρα: Τι ακριβώς γιορτάζουμε την σημερινή ημέρα ;
Η Καθαρά Δευτέρα είναι αγαπημένο έθιμο πολλών Ελλήνων, οι οποίοι ανυπομονούν να απολαύσουν τα θαλασσινά και παραδοσιακά εδέσματα και το έθιμο του χαρταετού. Η Καθαρά Δευτέρα λοιπόν είναι σήμερα, στις 7 Μαρτίου και ένα από τα πιο γνωστά και χαρακτηριστικά έθιμα της ημέρας είναι το πέταγμα του χαρταετού.
Μάλιστα, την ίδια ημέρα γιορτάζουμε την έναρξη της Σαρακοστής αλλά και την λήξη των αποκριών, με γλέντι, χορό, τραγούδι και διάφορα νηστίσιμα εδέσματα. Τα γνωστά δηλαδή σε όλους μας “Κούλουμα”.
Γνωρίζετε τι σημαίνει η λέξη Κούλουμα, από που προέρχεται και γιατί την γιορτάζουμε την Καθαρά Δευτέρα;
Υπάρχουν διάφορες απόψεις σχετικά με την ερμηνεία της, αυτή που επικρατεί ωστόσο είναι η παρακάτω: Mε την ονομασία Κούλουμα χαρακτηρίζεται ο υπαίθριος πανηγυρισμός της Καθαράς Δευτέρας. Η γιορτή αυτή είναι πανελλήνια και για κάποιους έχει αθηναϊκή καταγωγή, ενώ για άλλους βυζαντινή.
Στην Αθήνα, από πολλές δεκαετίες πριν τον Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τα Κούλουμα γιορτάζονταν στις πλαγιές του λόφου του Φιλοπάππου, όπου οι Αθηναίοι έπιναν και έτρωγαν καθισμένοι στους βράχους από το μεσημέρι μέχρι και το σούρουπο. Οι περισσότεροι χόρευαν, μοιρασμένοι σε παρέες, δημοτικούς και λαϊκούς χορούς, υπό τους ήχους πλανόδιων μουσικών και της λατέρνας.
Περισσότερες εκδοχές για την παράδοση της Καθαράς Δευτέρας
Όταν ο ήλιος “έπεφτε” όλοι οι Ρουμελιώτες γαλατάδες της Αθήνας έστηναν χορό γύρω από τους στύλους του Ολυμπίου Διός, στον οποίο παρευρίσκονταν οι Βασιλιάδες αλλά και πλήθος κόσμου.
Σχετικά με την ετυμολογία της, οι απόψεις ποικίλουν. Μία εκδοχή είναι ότι προήλθε από τον αναγραμματισμό της λατινικής λέξης “cumulus”, που σημαίνει σωρός, αφθονία ή επίλογος, υποδηλώνοντας έτσι το πολύ φαγοπότι με χορό, ή το τέλος της Αποκριάς.
Η άλλη εκδοχή θέλει τον όρο “Κούλουμα” να είναι καθαρά αθηναϊκός και να προέρχεται από τις κολώνες του ναού του Ολυμπίου Διός που τις αποκαλούσαν στη νεότερη ιστορία οι Αθηναίοι columna – κόλουμνα – κούλoυμνα – κούλουμα, χωρίς όμως αυτό και να προσδιορίζει την αρχή της εορτής που πιθανολογείται κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας.