Σπαθόχορτο ή Βαλσαμόχορτο: Τρόποι χρήσης και θεραπευτικές συνταγές
Θαυματουργό φυτό θεωρείται το σπαθόχορτο – βαλσαμόχορτο, για τον ανθρώπινο οργανισμό. Μάλιστα, πολλαπλά είναι και τα οφέλη για την ανθρώπινη υγεία, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, σε όλο τον κόσμο.
Πολυετές φυτό που φύεται σε ξηρές περιοχές. Θα το συναντήσουμε ακόμη και στις άκρες των δρόμων, σε κάμπους, λόφους, φράκτες, αμπελώνες, με άλλα λόγια, σχεδόν παντού, σε καλλιεργημένους και ακαλλιέργητους τόπους.
Το σπαθόχορτο φυτρώνει σε όλη την Ευρώπη, Ασία, Βόρεια Αφρική και αλλού. Στην Ελλάδα φύεται σε πολλές περιοχές και σαν θεραπευτικό βότανο χαίρει μεγάλης εκτίμησης. Είναι μικρό φυτό που φτάνει σε ύψος τα 80 cm. Τα φύλλα του είναι πολλά, μικρά, ωοειδή, ωχροπράσινα και φέρουν σκούρα στίγματα στις άκρες.
Τα άνθη του συγκεντρώνονται στην κορυφή των βλαστών. Έχουν πέντε μεγάλα πέταλα με έντονο χρυσοκίτρινο χρώμα. Η εποχή της άνθησης είναι από Ιούνιο-Σεπτέμβριο, της συλλογής από Ιούλιο-Αύγουστο και χρησιμοποιούμενα μέρη, όλο το φυτό. Σημειώνουμε ότι τα άνθη πρέπει να χρησιμοποιούνται νεαρά και λίγο ξερά κι όχι μετά από μακροχρόνια φύλαξη. Επίσης, όταν μείνουν πολύ χρόνο, τα φύλλα κιτρινίζουν, τα άνθη αποχρωματίζονται και όλο το φυτό παίρνει ένα καστανό χρώμα.
Τα συστατικά του σπαθόχορτου ή βαλσαμόχορτου
Το σπαθόχορτο περιέχει τανίνη, φλαβονοειδή, κόκκινη χρωστική ουσία (υπερικίνη), ρητίνη, πτητικά έλαια, γλυκοσίδες κ.α
Να σημειώσουμε ότι το ένα από τα συστατικά του, το κίτρινο, διαλυτό στο νερό, βρίσκεται στα πέταλα του άνθους ενώ το άλλο, το κόκκινο, με ρητινώδη φύση, ανάλογη με τη κιγχονίνη, διαλυτό στο οινόπνευμα και στο λάδι, υπάρχει μέσα στα στίγματα και στον καρπό.
Τα δύο αυτά συστατικά χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη (όχι στην Ελλάδα) για τη βαφή μάλλινων και μεταξωτών κλωστών.
Σπαθόχορτο ή βαλσαμόχορτο: Ιστορία και παράδοση
Η παράδοση λέει ότι το όνομά του, το πήρε από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ, που θεράπευαν με αυτό, τις πληγές των τραυματισμένων σταυροφόρων. Πίστευαν επίσης, ότι ξόρκιζε το κακό, για αυτό το λόγο, υποχρέωναν τους τρελούς, να πίνουν το έγχυμά του.
Την εποχή των Δρυίδων, το σπαθόχορτο (υπερικό) θεωρούνταν τόσο ευλογημένο φυτό, που αρκούσε μόνο το άρωμά του για να εκδιώξει τα δαιμονικά πνεύματα.
Κατά τον 13ο αιώνα οι χειρουργοί του Μονπελιέ, θεωρούσαν ότι δεν υπήρχε τίποτα όμοιο του.
Τις πολύτιμες ιδιότητες του γνώριζαν επίσης και οι Πέρσες και οι Άραβες.
Από που προέρχεται το όνομα Υπερικό
Το όνομα Hypericum έχει αρχαίες ρίζες και μπορεί να προέρχεται από διάφορες πηγές. Ο όρος “Υπερικό” αναφέρεται από τον Ευρύφωνα τον Κνίδιο, ο οποίος ήταν γιατρός το 288 π.Χ. Πιθανότατα, σύμφωνα με τον Λινναίο, η ονομασία προέρχεται από το συνδυασμό των λέξεων υπέρ (πάνω από) και εικών (εικόνα), γιατί κατά τους αρχαίους χρόνους το βότανο τοποθετούνταν πάνω από θρησκευτικές εικόνες για να εξορκίσει το κακό.
Τα κοκκινόμαυρα στίγματα από πέταλα του άνθους του Υπερικού συμβολίζουν, σύμφωνα με την παράδοση, το αίμα που έχυσε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής κατά τον αποκεφαλισμό του και η διάτρητη επιφάνεια των φύλλων δημιουργήθηκε από τα δάκρυα που χύθηκαν από αυτή την αποτρόπαια πράξη.
Σπαθόχορτο ή βαλσαμόχορτο: Το Υπερικό για τους αρχαίους
Ο Διοσκουρίδης, περίφημος βοτανοθεραπευτής της αρχαίας Ελλάδας, αναφέρει τέσσερα είδη Υπερικού, τα οποία προτείνει κατά τις οσφυοϊσχιαλγίας, σε πόσιμο μείγμα με υδρομέλι (μέλι+νερό). Ισχυρίζεται ότι η τοπική χρήση του βοτάνου βοηθάει σημαντικά στην επούλωση των εγκαυμάτων και η κατανάλωση του υπό μορφή αφεψήματος ανακουφίζει από τη δυσπεψία και τους κολικούς πόνους, αλλά πρέπει να χορηγείται έως την πλήρη ίαση.
Αναφορές στις θεραπευτικές ιδιότητες ελληνικών ενδημικών ειδών Υπερικού έχουν γίνει και από τον Ιπποκράτη, τον Θεόφραστο, τον Πλίνιο και τον Γαληνό.
Πολλοί διακεκριμένοι Άγγλοι βοτανολόγοι – θεραπευτές έχουν αναφερθεί στην αποτελεσματικότητα του Υπερικού. Για παράδειγμα, ο Τζέραρντ αναφέρεται στην αλοιφή που παρασκεύασε από το βότανο, ως την πιο πολύτιμη θεραπεία για βαθιές πληγές και προσθέτει ότι δεν υπάρχει καλύτερο φυσικό βάλσαμο για την επούλωση των πληγών.
Ο Κάλπεπερ, διάσημος βοτανολόγος, επισημαίνει ότι είναι ένα μοναδικό βότανο για την επούλωση πληγών υπό μορφή αλοιφής. Επίσης υποστηρίζει ότι είναι ευεργετικό κατά των τσιμπημάτων και δαγκωμάτων δηλητηριωδών ζώων, ενώ αποτελεί και πολύ καλό διουρητικό.
Οι πρώτες αποτελεσματικές και ευρέως διαδεδομένες φαρμακευτικές χρήσεις του Υπερικού στην Ευρώπη μετά το 16ο αιώνα περιλαμβάνουν το έλαιο του ως επουλωτικό των πληγών και των οιδημάτων. Ήταν τόσο ευεργετική η δράση του, ώστε όχι μόνο το χρησιμοποιούσαν οι χειρουργοί στον καθαρισμό των τραυμάτων, αλλά συμπεριλαμβανόταν επίσης στην πρώτη επίσημη Φαρμακοποιία του Λονδίνου ως Oleum Hyperici.
Σπαθόχορτο ή βαλσαμόχορτο: Ενεργά συστατικά του φυτού
α) κατεχίνες
β) επικατεχίνη
γ) κερκετίνη
δ) ρουτίνη
ε) υπεροσίδη
Φλωρογλουκινόλες..
Πτητικά έλαια…
Ρητίνες…
Ξανθόλες…
Υπερικίνες…οι πολύτιμες οργανικές ενώσεις…
Ψευδο-υπερικίνες…
hyperforin…
Φαινολικά οξέα…
Αιθέρια έλαια…
Λουτεολίνη…
Διαπιγενίνη…
Ανθρακινόνες…
Καρβοξυλικά οξέα…
Κουμαρίνη..
Καροτενοειδή…
τόσα πολλά;….ναι τόσο πολλά και τόσο πολύτιμα…
Που χρησιμοποιείται σήμερα το σπαθόχορτο ή βαλσαμόχορτο
1) για τη θεραπεία νευρικών και συναισθηματικών διαταραχών κάτι…που τα τελευταία χρόνια οδήγησε ειδικά στις Η.Π.Α στην αλόγιστη χρήση του υπό μορφή χαπιών για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης και… έφτασε να ονομάζεται “εναλλακτικό Prozac”…
οπωσδήποτε το βαλσαμόχορτο βοηθά ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των μορφών της κατάθλιψης -αυτό έχει επιβεβαιωθεί και σε πρόσφατες έρευνες τόσο στην Ευρώπη,όσο και στην Αμερική-και….
είναι γεγονός ότι φαίνεται να είναι πιο ασφαλές από τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα αλλά είπαμε….
“Παν μέτρον άριστον”μην το ξεχνάμε αυτό…
2) για ήρεμο και αναζωογονητικό ύπνο καθώς και για την θεραπεία της αϋπνίας…
3) για την προστασία των κυττάρων του εγκεφαλικού φλοιού….σε in vitro έρευνες έχει φανεί ότι το βαλσαμόχορτο έχει νευροπροστατευτικέςιδιότητες στα κύτταρα του εγκεφαλικού φλοιού…
4) για την προστασία από την νόσο Αλτσχάιμερ καθώς φαίνεται να καθυστερεί την εμφάνιση της νόσου…
ίσως μελλοντικά -λένε οι ερευνητές -να συμβάλει και στη θεραπεία της…
5) για τον έλεγχο της ελαφριάς επιληψίας…τα εκχυλἰσματα του βοτάνου χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της…
6) για την θεραπεία τοπικών φλεγμονών καθώς ανακουφίζει από τη φαγούρα του δέρματος και…
από τις φλεγμονές οι οποίες έχουν προέλθει από νευροδερματίτιδες.
Ποιες είναι οι βασικές δράσεις του σπαθόχορτου ή βαλσαμόχορτου
Αντικαταθλιπτικές…
Νευροπροστατευτικές…
Αντιεπιληπτικές…
Αντισπασμωδικές…
Καταπραϋντικές…
Διεγείρει Την Κυκλοφορία Της Χολής…
Διουρητικές…
Ηρεμιστικές…
Παυσίπονες…
Αντιϊικές…
Αποχρεμπτικές…
Εμμηναγωγές…
Αντιφλογιστικές…
Αιμοστατικές…
Επουλωτικό Των Πληγών Και ΤωνΕλκών…
Αντισηπτικές…
Αντιμικροβιακές…
Στυπτικές…
Σπασμολυτικές…
Ισχυρές Αντινεοπλασματικές -Έχει
Δειχθεί Σε In Vivo Έρευνες…
Αντιφλεγμονώδεις…
Αντιοξειδωτικές…
Αντιαγγειογενετικές…
Είναι επίσης ιδανικό ίαμα για:
την κατάθλιψη…
τις αγχώδεις διαταραχές…
τη δυσεντερία…
το έλκος του στομάχου..
τις παθήσεις του γαστρεντερικού σωλήνα…
τις παθήσεις των αναπνευστικών αυλών…
τους ρευματισμούς και τα αρθριτικά…
τις πνευμονικές ενοχλήσεις και σε τους κολικούς…
τις παθήσεις του συκωτιού…
τις πληγές και τα έλκη…
τους σκώληκες…
τους ελώδης πυρετούς…
τη χρόνια κόπωση…
τη χρόνια καταρροή..
τις θρομβώσεις…
τον έρπητα….
Σπαθόχορτο ή βαλσαμόχορτο: Θεραπευτικές δράσεις
Το Σπαθόχορτο (Υπερικό) όταν ληφθεί εσωτερικά, έχει ηρεμιστική και αναλγητική δράση. Χρησιμοποιείται στη θεραπεία της νευραλγίας, της ανησυχίας, της έντασης και παρόμοιων προβλημάτων.
-βοηθά κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης για να ανακουφίσει από την ευερεθιστικότητα και την ανησυχία
-έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Συνιστάται στην ελαφριά και μέτρια κατάθλιψη
-είναι τονωτικό του ήπατος και της χολής. Το έγχυμά του συνιστάται για τα προβλήματα της πέψης
-έχει πολύ φανερή θεραπευτική δράση σε πληγές, εγκαύματα και μώλωπες
-εκτός από τη νευραλγία, καταπραϋνει τη συνδετικίτιδα, την ισχιαλγία και τους ρευματικούς πόνους
-το έλαιό του είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τα ηλιακά εγκαύματα
-εσωτερικά είναι σπασμολιτικό, ήπια διουρητικό και διεγείρει τις γαστροεντερικές εκκρίσεις
-χρήσιμο κατά του χρόνιου κατάρρου
-το Υπερικό είναι γενικά καταπραϋντικό, ενεργεί ενάντια στην εξασθένηση του σώματος
-είναι αντιδιαρροϊκό
-χρησιμοποιείται και σαν αιμοστατικό και ακόμη κατά των θρομβώσεων και κατά των ελωδών πυρετών
-σαν λοσιόν βοηθά στους κιρσούς και στις φλέβες
-μασάζ με βαλσαμέλαιο ανακουφίζει από τις κράμπες
Σπαθόχορτο – βαλσαμόχορτο – υπερικό: Τρόποι παρασκευής – Δοσολογία
Έγχυμα: σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό ρίχνουμε 1-2 κουταλάκια του γλυκού ξηρό βότανο και το αφήνουμε για 10-15 λεπτά. Το ρόφημα πρέπει να πίνεται τρεις φορές την ημέρα.
Βάμμα: 1-4 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.
-καταπλάσματα με κοπανισμένα φύλλα ανακουφίζουν από μώλωπες, τσιμπήματα εντόμων, καψίματα, γδαρσίματα.
-αφέψημα (για εξωτερική χρήση) χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό πληγών
-σε μορφή ζεστής λοσιόν καταπραϋνει τον ερεθισμό των λεπτών και υπερευαίσθητων δερμάτων.
-για να το χρησιμοποιήσετε σαν τονωτικό της επιδερμίδας, προσθέστε στο νερό του μπάνιου 4-5 lt αφέψημα του φυτού.