Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που, αν και τα πήγε καλά στον περιορισμό της μετάδοσης του κορωνοϊού, δεν μπορεί να επιχαίρει πολύ, καθώς μεγάλο μέρος του τουρισμού της προέρχεται από χώρες που δεν ήταν τόσο αποτελεσματικές. Κι αν η Ιταλία και η Ισπανία δεν μπορεί να πει κανείς ότι είχαν το μεγάλο μερίδιο στο χρήμα που ερχόταν στη χώρα, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για τις ΗΠΑ, την Ινδία και την Κίνα.
Αντίστοιχα προβλήματα με την Ελλάδα αντιμετωπίζουν πολλές χώρες με νησιά ή εξ ολοκλήρου νησιωτικές. Πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, που βέβαια στο δικό μας καλοκαίρι θα περάσουν τον χειμώνα τους.
Αυτές οι δύο χώρες ενώνονται με δεσμούς συνεργασίας και φιλίας για πολλές δεκαετίες και αποτελούν δύο από τα καλά παραδείγματα αντιμετώπισης του κορωνοϊού. Γι΄αυτό οι ηγέτες τους, η Τζασίντα Άρντερν της Νέας Ζηλανδίας και ο Αυστραλός Σκοτ Μόρισον, συμφώνησαν να συναντηθούν για να εκπονήσουν ένα πλάνο ανταλλαγής τουριστών που ως ορολογία λέγεται “φυσαλίδες” ή “τουρισμός της φυσαλίδας”.
Τι είναι αυτή η μορφή τουρισμού; Κατ΄αρχάς δεν πρόκειται μόνο για τουρισμό διακοπών, αλλά και για εργασιακό τουρισμό. Επιχειρήσεις δηλαδή που έχουν operations πέρα από τα εθνικά τους σύνορα και που στο διάστημα του lockdown υπέστησαν μεγάλο πλήγμα. Δεν πρόκειται μόνο για μια τουριστική ένεση, αλλά μια συνολικά οικονομική ενίσχυση έμμεσης μορφής.
Ένα χρόνο πριν, αν διάβαζε κανείς για τον τουρισμό της φυσαλίδας, τότε θα είχε κάθε λόγο να θυμώσει και να σχολιάσει ως ρατσιστικό το ζήτημα. O tempora o mores όμως και η κάθε εποχή φαίνεται πως κρίνει το ιόν που παίρνει κάθε συμπεριφορά.
Πρακτικά, ο τουρισμός της φυσαλίδας σημαίνει μια στοχοποίηση από την κάθε χώρα των εθνικοτήτων που θα επιτρέψει να εισέλθουν στα σύνορα της για διακοπές ή επαγγελματικούς λόγους και την απόρριψη-απομόνωση χωρών που θεωρεί ότι δεν διευκολύνουν το έργο της.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα θα μπορούσε να ανοίξει τα σύνορα της για τον τουρισμό, αλλά μόνο για τις χώρες της Ευρώπης που έχουν κάτω από 2.000 κρούσματα, άρα να αποκλείσει τους Ισπανούς, τους Αμερικάνους και τους Ιταλούς. Αντίστοιχα, η Νορβηγία και η Φινλανδία θα μπορούσαν να αποκλείσουν τη Σουηδία, όπως και έκαναν, επειδή δεν ακολούθησε τη στρατηγική του lockdown στο προηγούμενο διάστημα.
Βέβαια, δεν είναι όλα ρόδινα σε αυτή την πρακτική. Όσοι ταξιδέψουν από μια χώρα σε άλλη, θα πρέπει για δύο βδομάδες πριν να τσεκάρουν την υγεία τους, να φέρουν μαζί τους πιστοποιητικό πως δε νοσούν και κατά την άφιξη τους στον προορισμό, να περάσουν μια ή δύο ημέρες σε ειδικές δομές μέχρι να τους δοθεί το ελεύθερο. Και στην χώρα μας δεν έχουμε και τις καλύτερες εικόνες από λειτουργία δομών όπου ζουν άνθρωποι περιορισμένοι…
Εκτός από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και ανάμεσα σε Κίνα-Νότιο Κορέα, με τους Νοτιοκορεάτες να επιτρέπεται να μεταβούν σε ορισμένες από τις πόλεις της Κίνας και όχι σε ολόκληρη τη χώρα. Εκτός από εθνικής εμβέλειας, το πλάνο της “φυσαλίδας” έχει πάρει διαστάσεις και πιο τοπικές, με κοινότητες και πόλεις ανά τον κόσμο να δίνουν το δικαίωμα σε οικογένειες να επιλέγουν μια άλλη οικογένεια για να συναναστραφούν.
Το Νιου Μπραουνσβάικ στον Καναδά και το Γκέρνσι στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι δύο περιοχές που δίνουν την ευκαιρία στους κατοίκους μιας οικίας να έρθουν σε επαφή με τους κατοίκους μιας άλλης, ορισμένης οικίας, με τις τοπικές αρχές να αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι δυνατό να διατηρήσεις τους ανθρώπους για μεγάλο διάστημα μακριά από τη συναναστροφή. Αυτό είναι ένα μέτρο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και εδώ, καθώς θέτει έναν περιορισμό, αλλά επιτρέπει κιόλας μια αίσθηση της ζωής όπως ήταν πριν την καραντίνα.
Η αναφορά στην Ελλάδα πιο πάνω δεν είναι τυχαία, μιας και σύμφωνα με το Skift.com είναι σε διαβουλεύσεις με συγκεκριμένες χώρες για να ανταλλάξουν τουρισμό. Αυστρία, Δανία, Τσεχία, Σλοβακία και Ισραήλ παρουσιάζονται ως ένα μπλοκ που έχει ανοίξει δίαυλο τουριστικής επικοινωνίας. Και οι 6 χώρες επιπέδωσαν την καμπύλη. Η τελευταία όμως φαίνεται πως μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όπως και στις ΗΠΑ, έτσι και στην Ε.Ε., η πολιτική της “φυσαλίδας” θεωρείται μη αποδεκτή και έχουν θεσπιστεί κανονισμοί που ξεκαθαρίζουν πως αν μια χώρα διαθέτει ελευθερία στους πολίτες μιας άλλης χώρας για να την επισκεφτούν, υποχρεούται να το κάνει για όλες τις χώρες. Έτι περισσότερο, αν το trust που αναπτύσσεται αφορά και χώρα έξω από την Ένωση.
Στην περίπτωση των χωρών της Βαλτικής που σχεδιάζουν την ανταλλαγή τουριστών, δεν διαφαίνεται πρόβλημα, αφού είναι και οι τρεις μέλη της Ένωσης. Στο προαναφερθέν μπλοκ με το Ισραήλ όμως, θα είναι δύσκολο να προχωρήσει κάποια συμφωνία, ιδίως αν δεν περιλαμβάνει τη Γερμανία.
Η λογική πάντως του τουρισμού της φυσαλίδας είναι σαν μια επιστροφή στο παρελθόν, σε ένα σημείο όπου οι χώρες γνώριζαν τον κόσμο πέρα από τα εδάφη τους και ανέπτυσσαν σταδιακά διμερείς σχέσεις. Το ίδιο συμβαίνει και εν προκειμένω, με την εκάστοτε χώρα να εξετάζει ανά περίοδο τα δεδομένα και να άρει τον αποκλεισμό για κάποια άλλη χώρα ή να αποκλείει μία που μέχρι πριν της επέτρεπε.
Φυσικά τα δεδομένα δεν δείχνουν πως η “φυσαλίδα” θα σώσει σημαντικά τις απώλειες εσόδων για τον τουρισμό, αφού καμία έρευνα δεν μπορεί να μετρήσει προς το παρόν την επιθυμία του κόσμου για να ταξιδέψει κάπου, όσο κι αν το μέρος που θα ταξιδέψει φαίνεται ασφαλές, ενώ αυτή η επιθυμία ίσως μειωθεί κι άλλο αν τεθεί στο τραπέζι η προϋπόθεση περιορισμού για μια ή δύο ημέρες στη χώρα προορισμού.
Αν πάντως ο τουρισμός της φυσαλίδας εφαρμοστεί και επεκταθεί σε παγκόσμια κλίμακα, υπάρχουν χώρες που εκ των πραγμάτων θα μείνουν έξω από κάθε συνεργασία και αυτό θα είναι σίγουρα ένα πισωγύρισμα σε κάθε έννοια προόδου του πολιτισμού.
Ήδη οι ΗΠΑ δεν δείχνουν διάθεση για τέτοιες κινήσεις, μα περισσότερο δεν φαίνεται πως θα υπάρξει τέτοια ζήτηση από άλλη χώρα ώστε να μεταβούν τουρίστες σε μια χώρα που δεν τα πήγε καθόλου καλά, με τις πολιτείες να διχάζονται και κάποιες εξ αυτών μάλιστα να έχουν άρει το lockdown αρκετά νωρίς. Σε ένα αντίστοιχο περιθώριο θα βρεθούν και η Γαλλία με το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες χώρες ενδεχομένως να μπορέσουν να συνάψουν τέτοια συμφωνία μόνο μεταξύ τους.
Μέσα σε όλα τα παραπάνω υπάρχει και μια ακόμα παράμετρος. Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες και τα γραφεία θα αναγκαστούν να μπουν σε μια νέα φάση επιχειρήσεων, που σίγουρα θα πάρει τουλάχιστον ένα χρόνο μέχρι να την διαχειριστούν, μιας και θα πρέπει να αναδιανείμουν τους πόρους τους και να αναπτυχθούν σε αγορές που ίσως ως τώρα να μην δρούσαν ή να δρούσαν σε μικρή κλίμακα.
Εξελίξεις πάνω σε αυτό το κομμάτι δύσκολα θα έχουμε πριν τα μέσα Ιουνίου, κάτι που θα καθορίσει επίσης πολλά για μια στην καλύτερη δίμηνη τουριστική σεζόν και αρκετά σκοτωμένη, ιδίως όσον αφορά την Ελλάδα.
Ακόμα κι αν έρθει ένας αριθμός υγιών τουριστών, σε τι χώρα θα έρθουν; Πόσα μαγαζιά θα λειτουργούν στα μέρη που θα βρεθούν; Γιατί τα μέχρι τώρα δεδομένα καθιστούν αδύνατη την επένδυση ανθρώπων της εστίασης σε νησιά όπου επένδυαν κάθε χρόνο.
Το πλάνο της “φυσαλίδας” πάντως μπορεί να εφαρμοστεί στη λογική ενός παγκόσμιου πειράματος με σκοπό την δημιουργία πρωτοκόλλων που θα είναι σε αναμονή για ενδεχόμενη νέα καραντίνα ή για κάποια μελλοντική πανδημία άλλης μορφής.
