Όπου και να βρεθεί κανείς τον Δεκαπενταύγουστο μοσχοβολά η χάρη Της. Αυτή θα σε οδηγήσει να ανάψεις ένα κερί και να γιορτάσεις μαζί Της σε μια κατάλευκη εκκλησιά.
Οι Παναγιές του Αιγαίου άλλες μεγαλοπρεπείς και άλλες ταπεινές και Aήσυχες είναι χτισμένες μέσα σε βράχους, σε σπήλαια, σε δύσβατα υψώματα. Στους τοίχους τους πολύτιμοι θησαυροί και στις εικόνες τους οι ελπίδες χιλιάδων πιστών. Κι όλες έχουν ένα θαύμα να σου αφηγηθούν.
1. Τήνος: Παναγιά η Ευαγγελίστρια
Πολλά τα τάματα και ακόμη περισσότερα τα ευχαριστώ στην Παναγιά τη Ευαγγελίστρια, τη Μεγαλόχαρη, τη Παναγιά των Κυκλάδων,τη Παναγιά όλου του Αιγαίου. Πιστοί από όλη την Ελλάδα φτάνουν στο λιμάνι της Τήνου ανάβουν ένα κερί, εκπληρώνουν το όποιο τάμα τους και επιστρέφουν. Τους αρκούν λίγα λεπτά μπροστά στη χάρη Της, τους αρκούν τα δάκρυα που τρέχουν αβίαστα μπροστά στην εικόνα Της που εμφανίστηκε στη Μοναχή Πελαγία, τους αρκεί η ανάταση της ψυχής και της πίστης τους που νοιώθουν φεύγοντας. Ξέρουν ότι θα επιστρέψουν.
2. Αστυπάλαια: Παναγίας της Πορταΐτισσας
Μέσα στο κάστρο υπάρχουν δύο κατάλευκες εκκλησίες με πέτρινα περίτεχνα καμπαναριά, η παλαιότερη του Αγίου Γεωργίου και η νεότερη της Παναγίας της Πορταΐτισσας, μια από τις ωραιότερες των Δωδεκανήσων. Εκεί το Δεκαπενταύγουστο με θέα το Αιγαίο γίνεται πανηγύρι με χορό στην αυλή αλλά και στη στέγη της εκκλησίας. Διαθέτει σπουδαίο τέμπλο του 18ου αιώνα, γλυπτό δικέφαλο αετό στο πάτωμα και αμύθητης αξίας βυζαντινές εικόνες.
3. Σίφνος: Παναγιά της Χρυσοπηγής
Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, τα χρόνια των Κουρσάρων στα κελιά της Παναγιάς της Χρυσοπηγής, ζούσαν καλόγριες. Σε μια επιδρομή στο νησί, και ενώ οι περισσότερες από τις καλόγριες της πρόλαβαν να φύγουν μακριά από τους επιδρομείς, μια εξ΄ αυτών έμεινε πίσω στην μονή. Καταδιωκόμενη από τους Κουρσάρους, η καλόγρια παρακάλεσε την Παναγιά να την σώσει. Και αυτή το έκανε το θαύμα της. Χωρισε τον όρμο στα δύο δημιουργώντας ένα σχίσμα, ρίχνοντας τους επιδρομείς στην θάλασσα.
4. Αμοργός: Παναγιά η Χοζοβιώτισσα
Το θαύμα συμβαίνει εδώ καθημερινά: «ενώ γίνονται συνέχεια κατολισθήσεις και πέφτουν βράχια πάνω στο μοναστήρι, ποτέ δεν έχει χτυπήσει άνθρωπος». Πλούσιοι και οι τρεις μοναχοί στη Χοζοβιώτισσα, το κατάλευκο μοναστήρι που, σκαρφαλωμένο στο βράχο, ατενίζει από τη βεράντα του καθολικού το πέλαγος. Ο ηγούμενος, πατήρ Σπυρίδωνας, και δυο μοναχοί, ο Φιλάρετος και ο Χριστόδουλος, ζουν στην αγκαλιά του βράχου, με μοναδικό παράπονο την έλλειψη σεβασμού των επισκεπτών που θέλουν να μπουν στο μοναστήρι με άσεμνα ρούχα. Κερνάνε λουκούμι και ψημένη τους επισκέπτες κι έπειτα ο πατήρ Σπυρίδωνας τους ανεβάζει στο καθολικό της μονής για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας, να τους πει την ιστορία της μονής.
5. Φολέγανδρος: Παναγία Της Κοιμήσεως
Ακολουθείστε το λιθόστρωτο δρόμο που ξεκινάει από την πλατεία της Πούντας και σταματήστε για να σκύψετε για λίγο πάνω από τους γκρεμούς που καταλήγουν στα άγρια βράχια, εκεί που ανασαίνει η θάλασσα. Η Παναγιά είναι σκαρφαλωμένη στο βράχο πάνω από τη πανέμορφη Χώρα και είναι χτισμένη κατά πάσα πιθανότητα στη θέση αρχαίου ναού, οικοδομικό υλικό του οποίου χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερσή της. Στον αυλόγυρο και στο εσωτερικό του ναού θα δείτε αρχαίες επιγραφές, γλυπτά και βάσεις αγαλμάτων. Η εικόνα της Παναγίας που φυλάσσεται στην εκκλησία, συνδέεται με πειρατικές ιστορίες και θρύλους.
6. Μυτιλήνη: Παναγιά της Αγιάσου
Ένα από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα στην Ελλάδα. Στην εικόνα η Παναγία Βρεφοκρατούσα που έχει φιλοτεχνηθεί από τον Ευαγγελιστή Λουκά με μαστίχα και κερί. Το σπίτι της ήταν στην Ιερουσαλήμ, αλλά μεταφέρθηκε στην Αγίασο από τον καλόγερο Αγάθωνα, το 803 μ.Χ. Πλήθος προσκυνητών συρρέει το Δεκαπενταύγουστο για να προσκυνήσει την Θαυματουργό εικόνα.
7. Σαντορίνη: Παναγιά η Επισκοπή
Ένα από τα πιο αξιόλογα μνημεία των Κυκλάδων. Ο ναός κτίστηκε κατά τον 11ο αιώνα με αυτοκρατορική χορηγία, από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό. Στο εσωτερικό του σώζονται εξαιρετικές τοιχογραφίες και τέμπλο ξυλόγλυπτο. Από τα σημαντικότερα έργα της, η πανέμορφη εικόνα της Παναγίας με το Χριστό, στον τύπο της Γλυκοφιλούσας, πλαισιωμένη με μορφές ιεραρχών, η οποία λατρεύεται μέχρι σήμερα και με ιδιαίτερο σεβασμό από τους πιστούς.
8. Πάρος: Παναγιά η Εκατονταπυλιανή
Ο ναός με τις 100 πύλες. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ίδρυσε την Εκατονταπυλιανή μετά το θάνατο της μητέρας του, ως εκπλήρωση ενός ιερού της χρέους. Το καράβι που μετέφερε την Αγία Ελένη στους Αγίους Τόπους έπεσε σε θαλασσοταραχή και σταμάτησε στην Πάρο. Οι κάτοικοι του νησιού συνδέουν τη μεγαλοπρέπεια της Εκατονταπυλιανής με εκείνη της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Την ονομάζουν δε και Καταπολιανή, καθώς είναι χτισμένη «κατά την πόλη».
9. Άνδρος: Παναγιά η Θεοσκέπαστη
Σύμφωνα με την παράδοση, ένα βράδυ με φουρτούνα η εικόνα της Παναγίας ερχόταν από το πέλαγος προς την ακρογιαλιά με ένα παράξενο φως. Νησιώτες το ακολούθησαν και τους οδήγησε σε μια σπηλιά, όπου πάνω σε φύκια είδαν την εικόνα Της. Τη μετέφεραν στο παρεκκλήσι του Αγίου Αθανασίου, αλλά την άλλη μέρα η εικόνα γύρισε στη σπηλιά! Εκεί χτίστηκε ο ναός. Η ξυλεία ενός καραβιού που ξέβρασε η θάλασσα κοντά στο ναό χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτεί η σκεπή. Οι ντόπιοι πίστεψαν ότι την έστειλε η Παναγία και την ονόμασαν Θεοσκέπαστη.
10. Λειψοί: Παναγία του Χάρου
Εδώ βρίσκεται η μοναδική εικόνα της Παναγίας που δεν κρατά το Θείο Βρέφος, αλλά τον Εσταυρωμένο Χριστό. Η Παναγία του Χάρου γιορτάζει στις 23 Αυγούστου (εννιάμερα της Παναγίας). Τότε είναι που ανθίζουν και τα κρινάκια της Παναγιάς. Τα λουλούδια τοποθετούνται στην εικόνα την Άνοιξη, στη συνέχεια ξεραίνονται και στη γιορτή της, κατακαλόκαιρο,ανθίζουν.
11. Μύκονος: Παναγιά Τουρλιανή
Βρίσκεται γύρω από τον οικισμό της Άνω Μεράς και ιδρύθηκε το 1542. Ο ναός στολίζεται από ένα ξυλόγλυπτο τέμπλο, από επισκοπικό θρόνο και άμβωνα του 18ου αιώνα, τα οποία φημολογείται ότι κατασκευάστηκαν στη Φλωρεντία. Η αυλή του διακοσμείται από ανάγλυφα στο μαρμάρινο καμπαναριό και στη βρύση, χαρακτηριστικά της παραδοσιακής τέχνης του νησιού. Επίσης, υπάρχουν παλαιά εργαλεία και σκεύη, εκκλησιαστικά κειμήλια, άμφια αλλά και ξυλόγλυπτος επιτάφιος, αναλόγια, μεταβυζαντινές εικόνες και τάματα.
12. Μήλος: Παναγιά Τουρλιανή
Μια μικρή εκκλησία στο λόφο πάνω από το Κλήμα. Είναι ιδανικό σημείο για να δείτε πως ο ήλιος βουτά στα νερά του κόλπου του Αδάμαντα την ώρα του ηλιοβασιλέματος.\
13. Σίφνος: Παναγιά η Πουλάτη
Η Παναγία η Πουλάτη χτίστηκε το 1871 και γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο. Τα επιβλητικά καμπαναριά μαρτυρούν την θαυμάσια αρχιτεκτονική της. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο πλακόστρωτος αυλόγυρος, που οδηγεί στις στοές, τους τάφους και τα κελιά.
14. Κάρπαθος: Κυρά-Παναγιά
Ξεχωρίζει από όλες τις άλλες για το χαρακτηριστικό κόκκινο τρούλο της. Ακριβώς κάτω από τους βράχους της απλώνεται μια πανέμορφη παραλία με πεντακάθαρα νερά. Ξεχωρίζει από όλες τις άλλες για το χαρακτηριστικό κόκκινο τρούλο της. Ακριβώς κάτω από τους βράχους της απλώνεται μια πανέμορφη παραλία με πεντακάθαρα νερά.