Ο Στράτης Μυριβήλης την έχει χαρακτηρίσει «καταστολισμένο με λουλούδια καράβι» ενώ δεν είναι λίγοι οι καλλιτέχνες που έχουν υμνήσει την ομορφιά της.
Αλλά η αλήθεια είναι πως ότι και να ακούσεις για την Λέσβο είναι λίγο μπροστά σε όσα θα δουν τα μάτια σου όταν την επισκεφτείς.
Ένα από τα διαμάντια της Λέσβου είναι και η Αγιάσος. Στέκεται περήφανη σε υψόμετρο 460 μέτρων στις πλαγιές του Ολύμπου, 27 χιλιόμετρα από την πόλη της Μυτιλήνης.
Παρόλο που ο οικισμός δεν είναι παραθαλάσσιος, υποδέχεται πολλούς επισκέπτες. Ο λόγος; Το εκπληκτικής ομορφιάς φυσικό τοπίο αλλά και το ίδιο το χωριό που σε μαγεύει με την ομορφιά του.
Περπατώντας τα λιθόστρωτα δρομάκια του χωριού θα θαυμάσεις τα καλοδιατηρημένα πετρόχτιστα σπίτια με τους ολάνθιστους κήπους, τις εκκλησίες, τα επιβλητικά ιστορικά κτίρια, και τον μουσειακό χώρο με τα τάματα δίπλα στην εκκλησία της «Παναγίας της Αγιάσου».
Αυτά ακριβώς ήταν που θαύμασε μερικά χρόνια πριν και ένας δημοσιογράφος τουρκικής εφημερίδας και έγραψε ένα αφιέρωμα-ύμνο για την Αγιάσο. Αποτέλεσμα; Ακόμη περισσότεροι επισκέπτες από την γείτονα χώρα.
Ένα χωριό που όλοι, από τον πιο μικρό μέχρι τον πιο ηλικιωμένο, αγαπούν την τέχνη. Άνθρωποι ηλικίας από 7 ετών μέχρι και 85 ετών πάνε καθημερινά στην βιβλιοθήκη της Αγιάσου και μαθαίνουν σαντούρι!
Ταυτόχρονα πολλοί από τους κατοίκους του χωριού έχουν μικρά εργαστήρια ξυλογλυπτικής όπου φτιάχνουν καλαίσθητα διακοσμητικά, καλοφτιαγμένα κηροπήγια, ξύλινες καρέκλες, τραπέζια και σκαλισμένα μπαούλα ενώ υπάρχουν και αυτοί που έχουν εργαστήρια κεραμικής. Εκεί το «ελληνικό μπλε» κυριαρχεί σχεδόν σε κάθε δημιουργία τους.
Η Αγιάσος επίσης φημίζεται για την μεγάλη παράδοση της στο θέατρο (με φορέα το Αναγνωστήριο «Η Ανάπτυξη», που ιδρύθηκε το 1894 και διαθέτει θεατρική αίθουσα, βιβλιοθήκη και λαογραφικό μουσείο εδώ και αρκετές δεκαετίες) καθώς και για τα λαϊκά της δρώμενα, (όπως το καρναβάλι, που ξεχωρίζει για την έμμετρη σάτιρα του). Ένα χωριό που λατρεύει την τέχνη σε όλες της τις μορφές!
Μην φύγετε από την Αγιάσο αν δεν δείτε από κοντά το Προσκύνημα της Παναγίας με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας (4ος αιώνας μ.Χ.). Σύμφωνα με την παράδοση, το εικόνισμα της Παναγίας είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.
Το εικόνισμα μεταφέρθηκε στην περιοχή τα χρόνια της εικονομαχίας από ένα μοναχό και έγινε η αφορμή για να χτιστεί ένα μοναστήρι που αποτέλεσε τη βάση του οικισμού. Άλλωστε και το όνομα Αγιάσος προέρχεται σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή από το Αγία Σιών. Κάθε Δεκαπενταύγουστο συρρέουν στην Αγιάσο πλήθη προσκυνητών για να προσκυνήσουν την Παναγία. Στον αύλειο χώρο της εκκλησίας, λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο με πολύτιμα έργα λαϊκής τέχνης και το Εκκλησιαστικό Μουσείο, (με ένα κομμάτι από το Τίμιο Ξύλο), ιερά λείψανα Αγίων και δημιουργήματα εκκλησιαστικής χειροτεχνίας.
