Είναι το σημείο αναφοράς των μετεωρολόγων και έχει καταγραφεί στη συνείδηση των Ελλήνων πολιτών ως το, άγνωστο για πολλούς, σημείο αυτό στο χάρτη όπου καταγράφονται οι χαμηλότερες θερμοκρασίες κατά τους χειμερινούς μήνες.
Οι επιστήμονες αποδίδουν το φαινόμενο των πολικών θερμοκρασιών στο γεγονός ότι τα γύρω βουνά εμποδίζουν την είσοδο θερμών αέριων μαζών στο λεκανοπέδιο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται καιρικές συνθήκες όμοιες με της σιβηριανής στέπας.
Σύμφωνα με τα δεδομένα, ο χειμώνας διαρκεί 6-7 μήνες, με τον υδράργυρο να ανεβοκατεβαίνει μεταξύ -15 και -30 βαθμών, ενώ δεν είναι σπάνιες οι χιονοπτώσεις τον Μάιο, ακόμα και στα τέλη Ιουνίου όπως συνέβη το 1996.
Για τους 8026 κατοίκους, το Κάτω Νευροκόπι καλύπτει μια έκταση 872 χιλιάδες στρέμματα, ο σκληρός χειμώνας είναι μέρος της καθημερινότητάς τους. Η κάθετη πτώση του υδράργυρου αρχίζει από τα μέσα του Οκτωβρίου οπότε και ξεκινούν τα πρώτα κρύα.
Ο κάμπος του Νευροκοπίου ζει σε ρυθμούς σκληρού χειμώνα έως και τον Απρίλιο με το χιόνι να αγγίζει μέχρι και τα δυο μέτρα.
«Για μας το κρύο είναι η καθημερινότητά μας. Σπάνια έχουμε αποκλεισμούς από το χιόνι», είχε δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή του ο πρώην πλέον αντιδήμαρχος της περιοχής Αρης Κουτσίδης.
Φυσικά, τους κατοίκους του Νευροκοπίου τους «πονάει» ιδιαίτερα η κατανάλωση πετρελαίου καθώς σύμφωνα με το μέσο όρο, ένα νοικοκυριό χρειάζεται τουλάχιστον 5.000 ευρώ για θέρμανση.
Η περιοχή, που είναι επιπλέον γνωστή για τα περίφημα γεωργικά προϊόντα, όπως πατάτες και φασόλια, και έχει πολλές δυνατότητες για την προσέλκυση τουριστών: το χιονοδρομικό κέντρο Φαλακρού, τον παραδοσιακό οικισμό στο χωριό «Γρανίτης», οι τεχνητές λίμνες και ποτάμια, οι θεαματικές διαδρομές στα δάση, οι παλιές εκκλησίες.
«Βέβαια, είναι γνωστό στο πανελλήνιο για τις «πολικές» θερμοκρασίες του το χειμώνα, που είναι όμως αντιστρόφως ανάλογες με τα ζεστά χαμόγελα των ανθρώπων, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γη», αναφέρει μια ομάδα κατοίκων της περιοχής οι οποίοι έχουν δημιουργήσει μια σελίδα στο Facebook αφιερωμένη στις ομορφιές του τόπου τους.