Ένα εντυπωσιακό γεωλογικό φαινόμενο, μοναδικό σε όλη την Ελλάδα, που καταδεικνύει την… καλλιτεχνική διάθεση της φύσης, δεσπόζει στο Νομό Κοζάνης.
Στην περίπτωση των Μπουχαριών, των απίθανων γεωμορφών μεταξύ Μικρόβαλτου και Λιβαδερού, καλύτερα να σιωπήσεις. Είναι ακριβώς αυτό που λέμε μια εικόνα χίλιες λέξεις.
Η παρομοίωση με μικρογραφία της Καππαδοκίας, ωστόσο ίσως να πετυχαίνει κάτι περισσότερο.
Τα εντυπωσιακά «Μπουχάρια», ένα φαινόμενο μοναδικό στον ελλαδικό χώρο, θα τα βρείτε στο Μικρόβαλτο του δήμου Σερβίων-Βελβεντού (πρώην δήμου Καμβουνίων), στο 3ο χλμ του δρόμου προς το Λιβαδερό, 40 χιλιόμετρα νότια της Κοζάνης.
Το όνομα της τοποθεσίας «Μπουχάρια» προέρχεται από το σχήμα των σχηματισμών που θυμίζουν καμινάδες, καθότι «μπουχάρι» στην τοπική διάλεκτο λένε την καμινάδα.
Τα «Μπουχάρια» είναι περίπου 20 πυραμοειδείς σχηματισμοί φτιαγμένοι από χώμα, άργιλο, μάργες και κροκάλες, με κορυφή καλυμμένη με σχιστολιθικές πλάκες, που ξεπερνούν σε ύψος τα δύο μέτρα, φτάνοντας σε ορισμένες περιπτώσεις και τα έξι με επτά μέτρα (οι λεγόμενοι «Άτλαντες»).
Παρόμοιοι σχηματισμοί στην ίδια περιοχή είναι και τα «Νοχτάρια», με τη μόνη διαφορά ότι δεν επιστεγάζονται με πλάκες.
Ο συνδυασμός των δύο γεωμορφών δημιουργεί ένα μοναδικό και ιδιόμορφο δάσος, που έχει προέλθει από τη διάβρωση του εδάφους σε διάστημα δεκάδων χιλιάδων χρόνων.
Με λίγα λόγια, το νερό της βροχής και το οξυγόνο της ατμόσφαιρας αποσάθρωσαν μέσα από διάφορες χημικές και φυσικές διεργασίες αυτό το κράμα πετρωμάτων.
Ένα φυσικό τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς και υψηλής αισθητικής που καθηλώνει τους επισκέπτες.
Ο μύθος
Με διάφορους μύθους οι ντόπιοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν αυτούς τους εντυπωσιακούς και παράξενους φυσικούς σχηματισμούς.
Τον πρώτο λόγο τον είχε η «δαιμονοποίηση» της περιοχής, αφού πίστευαν ότι από τα «μπουχάρια» (καμινάδες) έβγαιναν τη νύχτα οι «δια(β)όλοι» και τρομοκρατούσαν τους ανθρώπους που πλησίαζαν. Έτσι όσοι ταξίδευαν μετά τη δύση του ήλιου, απέφευγαν να περνούν από το κοντινό μονοπάτι.
Πέρα από τη «δαιμονοποίηση» η περιοχή των «μπουχαριών», λόγω του δύσβατου και των ρεματιών, αποτέλεσε το καταφύγιο προφύλαξης πολλών κατοίκων του Μικροβάλτου την περιοχή της ναζιστικής κατοχής (1942-1944).
Φυσικά και τότε κυριαρχούσε ο μύθος των «διαβόλων», κυρίως για εκφοβισμό των μικρών παιδιών, που δεν πλησίαζαν τα «μπουχάρια» και φυσικά δεν απομακρύνονταν από τις θέσεις τους.
Παράλληλα, αυτή την εποχή, για να αντισταθμίσουν τις φοβίες των μικρών παιδιών, «αναπλάθουν» τον αρχικό μύθο, ότι από τα «μπουχάρια» βγαίνουν νεράιδες!
Η φαλλική όψη των σχηματισμών των Μπουχαριών, παραπέμπει -άμεσα- στο μύθο που διηγούνταν γέροντας στο χωριό, ότι «τα πολύ παλιά χρόνια», γυναίκες που δεν τεκνοποιούσαν, τις πήγαιναν νύχτα με φεγγαράδα κρυφά να κοιτάξουν για αρκετή ώρα τα «μπουχάρια», ώστε να καταφέρουν να τεκνοποιήσουν!
Μια ακόμη εκδοχή -μπορεί να μην εκληφθεί σαν μύθος- μας λέει ότι κάποιοι θεωρούσαν ότι κάτω από την πέτρα που καλύπτει το κάθε «μπουχάρι» είναι κρυμμένος θησαυρός, και υπάρχουν μαρτυρίες ότι κάποιοι προσπάθησαν να τον αναζητήσουν -μάταια βέβαια-!
Τέλος, κάποιοι επίσης συνδέουν τις χαράδρες των «μπουχαριών» με το μύθο για τα κρησφύγετα των λήσταρχων Γιαγκούλα και Γκαντάρα, που δρούσαν στην ευρύτερη περιοχή, και μιλάνε για ύπαρξη στοάς που ξεκινά από τα «μπουχάρια» και φτάνει μέχρι την Ελάτη (αρκετά χλμ μακριά).
Όπως και να το δούμε, η περιοχή των Μπουχαριών είναι παράξενη, είναι μυστηριώδης
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Νομαρχία Κοζάνης έχει προχωρήσει στη δημιουργία γεωλογικού πάρκου στην περιοχή, προκειμένου να διευκολύνει την πρόσβαση των επισκεπτών και να αναδείξει το σπάνιο αυτό φαινόμενο.