Στην ορεινή Αχαΐα, στους πρόποδες του Χελμού, βρίσκεται το ανυπέρβλητης ομορφιάς σπήλαιο των Λιμνών. Η πρώτη αίθουσα της σπηλιάς ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Στα «Αρκαδικά» ο Παυσανίας αναφέρεται στον μύθο των Προιτιδών, των θυγατέρων του βασιλιά της Τύρινθος Προίτου.
Σύμφωνα με τα γραφόμενα η Λυσίππη, η Ιφινόη και η Ιφιάνασσα κυριεύτηκαν από μανία, τιμωρημένες από την Ήρα επειδή καυχήθηκαν ότι ήταν ομορφότερες από αυτήν ή, κατά μία άλλη εκδοχή, από τον Διόνυσο γιατί περιφρόνησαν τη λατρεία του. Νομίζοντας πως ήταν δαμάλες, χλεύαζαν τους άντρες και παρακινούσαν τις γυναίκες να σκοτώνουν τα παιδιά τους.
Ο βασιλιάς τότε, για να σώσει τις κόρες του, ζήτησε τη βοήθεια του μάντη Μελάμποδα και εκείνος, έπειτα από πολυήμερη αναζήτηση στις πλαγιές του Χελμού, εντόπισε την Ιφιάνασσα και τη Λυσίππη, τις οποίες και θεράπευσε μέσα στο σπήλαιο των Λιμνών, όπου εν τω μεταξύ είχε πεθάνει από τις κακουχίες η Ιφινόη.
Οι ανασκαφές στην πρώτη αίθουσα της σπηλιάς έδειξαν ότι κατοικήθηκε ήδη από τη Νεολιθική εποχή.
Τα οστά από ελάφια, καμήλες και ιπποπόταμους που βρέθηκαν φανερώνουν ότι χρησίμευε ως πηγή νερού για τα ζώα στις περιόδους ανομβρίας.
Ένα κάθετο φυσικό τοίχωμα ύψους 9 μέτρων εμπόδιζε τους επισκέπτες να διεισδύσουν περαιτέρω στη σπηλιά, που έκρυβε έναν μοναδικό φυσικό θησαυρό.
Ήταν 13 κλιμακωτές λίμνες, που σχηματίσθηκαν στην παλαιά κοίτη ενός υπόγειου ποταμού, που αποστράγγιζε το υπερκείμενο οροπέδιο του Απανώκαμπου.
Ο συσχετισμός προκύπτει από τις μεγάλες ποσότητες νερού που εκβάλλουν από το σπήλαιο όταν πλημμυρίσει το οροπέδιο. Αυτό συνέβη το 1922 και το 1940. Περίπου δύο χλμ. από τη φυσική είσοδο, μια σειρά από λιθωματικές λεκάνες σηματοδοτεί το τέλος του σπηλαίου
Τα νερά της σπηλιάς τώρα προέρχονται από μια μικρή πηγή που γεμίζει σταδιακά τις δεκατρείς λίμνες, που χωρίζονται μεταξύ τους από φυσικά φράγματα.
Οι λιθωματικές αυτές λεκάνες, που στη σπηλαιολογική ορολογία ονομάζονται «γκουρ», καλύπτονται από μεγάλους κρυστάλλους ασβεστίτη. Αυτοί ανανεώνονται κάθε χρόνο με την απόθεση νέων στρωμάτων ανθρακικού ασβεστίτη.
Οι αυξομειώσεις της στάθμης του νερού στις λίμνες δίνουν στο σπήλαιο διαφορετική όψη κάθε εποχή.
Τον χειμώνα, που το σπήλαιο πλημμυρίζει, κυριαρχεί το βαθυγάλαζο χρώμα του νερού, ενώ το καλοκαίρι που τα νερά χαμηλώνουν αρχίζουν να εμφανίζονται οι κρύσταλλοι στα τοιχώματα των λιμνών, οι οποίοι αποκαλύπτονται εντελώς το φθινόπωρο, που για τη σπηλιά είναι η πιο στεγνή περίοδος.
Ίσως περισσότερο να ταίριαζε το όνομα «σπήλαιο των εποχών» σε αυτήν τη μοναδική σπηλιά. Η ταχύτητα της κρυσταλλογένεσης εδώ είναι απίστευτη: στο τμήμα ανάμεσα στη 12η και την 13η λίμνη, όπου βρίσκεται η πηγή του νερού, πέτρες που πέφτουν από την οροφή καλύπτονται με κρυστάλλους μέσα σε έναν χρόνο.
Ανάμεσα στην όγδοη και την ένατη λίμνη κρέμονται από την οροφή μεγάλοι σταλακτίτες με πτυχές, που μοιάζουν φτιαγμένες από λευκό ύφασμα. Εδώ είναι και το στενότερο σημείο της σπηλιάς, αφού δύο όμορφοι λιθωματικοί σχηματισμοί αφήνουν μόνο ένα στενό πέρασμα μισού μέτρου ανάμεσά τους.
Στο επάνω τμήμα τους υπάρχουν υπέροχοι κρυστάλλινοι σχηματισμοί που αναπτύχθηκαν σε μικρές εσοχές. Τα νερά της δέκατης λίμνης έχουν ανοικτό γαλάζιο χρώμα, που οφείλεται στη μορφολογία των κρυστάλλων του πυθμένα.
Σε γενικές γραμμές, σε κάθε λίμνη και σε κάθε εποχή το γαλάζιο χρώμα του νερού των λιμνών ποικίλλει. Η 13η λίμνη, που βρίσκεται 5 μέτρα χαμηλότερα από τη 12η, το φθινόπωρο στεγνώνει εντελώς, ενώ την άνοιξη που πλημμυρίζει τα νερά πνίγουν εντελώς το πέρασμα που οδηγεί στα βάθη της σπηλιάς και, εάν δεν θέλουμε να καταδυθούμε, πρέπει να περάσουμε από ένα απίστευτο στενό άνοιγμα, που με δυσκολία επιτρέπει να περάσει το σώμα.
Μετά τη 13η λίμνη η μορφολογία της σπηλιάς αλλάζει. Μεγάλοι ογκόλιθοι καλύπτουν το δάπεδο και ο λιθωματικός διάκοσμος απουσιάζει εντελώς.
Η πρόσβαση δυσκολεύει, για να προχωρήσουμε πρέπει να σκαρφαλώσουμε επάνω σε κάθε ογκόλιθο και να ξανακατέβουμε, αφού έχουμε προχωρήσει για λίγα μόνο μέτρα.
Ωστόσο αξίζει τον κόπο, αφού όταν φθάσουμε κοντά στο τέλος του σπηλαίου, ένα μοναδικό θέαμα παρουσιάζεται μπροστά μας: τα τελευταία 100 μέτρα, που είναι ανηφορικά, καλύπτονται από κατάλευκες λιθωματικές λεκάνες γεμάτες με γαλανό νερό.
Έχουν σχηματιστεί επάνω σε μια κατολίσθηση η οποία έχει κλείσει σε αυτό το σημείο το σπήλαιο. Η συνέχεια της σπηλιάς είναι προφανής, αφού από μία οπή στο τελευταίο σημείο έρχεται αέρας, όμως η πρόσβαση είναι αδύνατη.
Το σπήλαιο των λιμνών έχει αξιοποιηθεί τουριστικά με τη διάνοιξη γαλαρίας και την κατασκευή διαδρόμων στις τρεις πρώτες λίμνες.
Ωστόσο, για να το δει κάποιος στο σύνολό του, θα πρέπει να κολυμπήσει στα κρύα νερά, να σκαρφαλώσει σε κάθετα εμπόδια και να περάσει από στενωσιές, κάτι δύσκολο μεν, που πάντως αξίζει τον κόπο.
