Eνα ανεπαίσθητο γλωσσικό «παραστράτημα» στο διάβα των αιώνων, η παραφθορά του ονόματος του αρχαίου οικισμού Δύραμα ή Yδραμα, έχει χαρίσει στη Δράμα το «βαρύ» της όνομα που κρύβει επιδέξια τη μοναδικότητα του τόπου. Οι ανήσυχοι ταξιδιώτες ευτυχώς ξέρουν καλά πως ο νομός είναι ένας αυθεντικός παράδεισος, με παρθένα φύση και ξεχωριστούς ανθρώπους.
Το μόνο «δράμα» στη Δράμα είναι ο χρόνος, που δεν είναι ποτέ αρκετός για να γνωρίσει κάποιος όλα τα μυστικά αυτού του μαγικού τόπου.
Σήμερα η Δράμα είναι μια τυπική πόλη της ελληνικής Περιφέρειας, με σύγχρονο εμπορικό κέντρο, μεγάλες πλατείες, πάρκα και πολυώροφα οικοδομικά τετράγωνα. Αν και παραμένει όμορφη, δεν ήταν πάντα έτσι. Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου η Δράμα έζησε τη χρυσή εποχή της χάρη στο εμπόριο του καπνού, οι καλλιέργειες του οποίου ξεπερνούσαν τα 100.000 στρέμματα.
Νεοκλασικά σπίτια στόλιζαν τους δρόμους της και συνυπήρχαν με τους τούρκικους μαχαλάδες δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο οικιστικό κράμα μέρος του οποίου διατηρείται έως τις μέρες μας.
Είναι οι παλιές γειτονιές της που ξεπροβάλλουν πίσω από τα σύγχρονα κτίρια και τους εμπορικούς δρόμους.
Το καταπράσινο πάρκο 60 στρεμμάτων που πλαισιώνει τις πηγές της Αγίας Βαρβάρας αποτελεί αγαπημένο σημείο συνάντησης των ντόπιων και ιδανικό σημείο για να αρχίσετε την περιπλάνησή σας στην πόλη.
Είναι ένα από τα καλύτερα πάρκα της Ευρώπης, σήμα κατατεθέν της πόλης, πράσινος πνεύμονας – όσα έχετε ακούσει για τις πηγές και άλλα τόσα θα τα δείτε καθώς θα περιφέρεστε στα γεφυράκια και τα μονοπάτια, ανάμεσα σε χαρούμενους καταρράκτες και γαλήνιες λίμνες, πάπιες και λογιών υδρόβια πλάσματα, παιδιά που παίζουν και ζευγάρια που ρομαντζάρουν.
Πριν φύγετε από την περιοχή, αξίζει να κάνετε μια βόλτα με τα πόδια γύρω από το τείχος της Αγίας Βαρβάρας που υψώνεται ανάμεσα στο πάρκο και στην πόλη. Το τείχος αυτό, ύψους 2 μέτρων, εδώ και 15 χρόνια «ντύνεται» με πολύχρωμα γκράφιτι, πολλά από τα οποία είναι πραγματικά έργα τέχνης.
Λίγες πόλεις στην Ελλάδα διαθέτουν πλέον έναν τόσο μεγάλο πνεύμονα πρασίνου στο κέντρο τους.
Σε αυτό το πάρκο-ορόσημο αποτυπώνεται και η νεότερη ιστορία της πόλης, καθώς τριγύρω του δεσπόζουν οι εντυπωσιακές καπναποθήκες και τα νεοκλασικά σπίτια, απομεινάρια της οικονομικής άνθησης που ήλθε μετά το 1870, όταν η παραγωγή και το εμπόριο του καπνού προκάλεσαν την αύξηση του πληθυσμού και την ενίσχυση της εμπορικής κίνησης. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1924, χτίστηκε η καπναποθήκη του Ελβετού καπνεμπόρου Χέρμαν Σπίρερ, το πιο επιβλητικό κτίριο όλων, που σήμερα συνεχίζει την πορεία του στη σύγχρονη ιστορία της πόλης ως ξενοδοχείο πέντε αστέρων.
Ακολουθώντας την οδό Πατριάρχου Διονυσίου φτάνετε στον Δημοτικό Κήπο με τα πλατάνια και τις λιμνούλες και στην οδό Εθνικής Αμύνης την οποία οι ντόπιοι ονομάζουν «παραλία» παρότι βρίσκεται αρκετά χιλιόμετρα μακριά από τη θάλασσα. Ο λόγος είναι ότι είναι γεμάτη καφέ και μπαράκια και τα βράδια γεμίζει με κόσμο που κάνει περατζάδα, όπως ακριβώς συμβαίνει στις παραλιακές περιοχές.
Στην αρχή της οδού Εθνικής Αμύνης, κοντά στην έξοδο προς Καβάλα, υπάρχει ο όμορφος σιδηροδρομικός σταθμός που κτίστηκε από Γάλλους μηχανικούς το 1875. Μπορείτε να δείτε ακόμη τους παλιούς συρμούς που μετέφεραν επιβάτες και εμπορεύματα από και προς τη Δράμα.
Ζωντανό σημείο της πόλης είναι και η πλατεία Ελευθερίας, με το εμπορικό κέντρο της Δράμας να απλώνεται περιμετρικά της. Στα σοκάκια της Βενιζέλου και στον κεντρικό της 19ης Μαΐου βρίσκονται δεκάδες μικρά καταστήματα, που δίνουν ξεχωριστή νότα στην παραδοσιακή αγορά.
Γύρω από την πλατεία Ελευθερίας πολλά γραφικά στενά δρομάκια, μερικά από τα οποία πεζοδρομημένα, θα σας ταξιδέψουν σε μια άλλη εποχή. Και αυτό γιατί πολλά κτίσματα από το παρελθόν κατάφεραν να γλιτώσουν από τη λαίλαπα της αντιπαροχής και να θυμίζουν το λαμπρό παρελθόν της πόλης. Κάποια από αυτά αναστηλώθηκαν και ανακαινίστηκαν και κάποια άλλα περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους, ελπίζοντας ότι θα αντέξουν μέχρι τότε.
Η βόλτα σας στη Δράμα δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο, τα εκθέματα του οποίου καλύπτουν χρονολογικά την ανθρώπινη παρουσία στον Νομό Δράμας από τα παλαιολιθικά χρόνια μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Στα αξιοθέατα της πόλης συγκαταλέγονται επίσης το Εκκλησιαστικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε μοντέρνο κτίριο στην οδό Βενιζέλου, η Μητρόπολη των Εισοδίων της Θεοτόκου που χρονολογείται από το 1834, καθώς και οι βυζαντινές εκκλησιές της Αγίας Σοφίας (10ος αιώνας) και των Ταξιαρχών (εποχής Παλαιολόγων), που βρίσκονται μέσα στα παλιά βυζαντινά τείχη της πόλης.
Η πρώτη, μάλιστα, είναι το παλιότερο κτίριο της Δράμας. Πολύ κοντά στην εκκλησία, σώζεται τμήμα των βυζαντινών τειχών αλλά και ο πύργος που κάποτε φιλοξενούσε το ρολόι της πόλης το οποίο κλάπηκε την περίοδο της Κατοχής.
Τα Μπακιρτζίδικα
Εάν η πόλη της Δράμας μπορεί να σας ταξιδέψει στον χρόνο, η αγορά με τα Μπακιρτζίδικα μπορεί να θεωρηθεί η μαγική πύλη που θα σας μεταφέρει σε μια άλλη εποχή. Κατά την περιήγησή σας εκεί, θα δείτε τις επιγραφές των περισσότερων καταστημάτων να αναγράφουν ημερομηνίες του 1800.
Αφήνοντας την πόλη είναι σαν να μπαίνετε σε ένα μαγικό βιβλίο. Κάθε κατεύθυνση που θα χαράξετε, είναι και ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, με σελίδες γεμάτες εικόνες που μένουν ανεξίτηλες στη μνήμη.
Είναι η ίδια η φύση που αφηγείται και καθώς γυρίζουν οι σελίδες αποκαλύπτονται υπέροχα τοπία, παρθένα δάση, θερμές πηγές, ψηλά και άγρια βουνά, κομμάτια ιστορίας και παράδοσης.
ΦΡΑΚΤΟ – Το πολυτιμότερο δάσος της Ευρώπης
«Μα καλά», θα αναρωτηθεί κάποιος, «μπορούμε να μιλάμε για παρθένο δάσος στην Ελλάδα;» Η απάντηση είναι ένα ηχηρό «ναι!» Ο χαρακτηρισμός «παρθένο» σημαίνει ότι η φυσική εξέλιξη του δάσους (έκτασης περίπου 6.000 στρεμμάτων) παραμένει ανεπηρέαστη από την ανθρώπινη δραστηριότητα για τουλάχιστον 500 χρόνια, γεγονός που το καθιστά μοναδικό στην Ελλάδα.
Το δάσος Φρακτού, που οι ντόπιοι ονομάζουν Ζαγκραντένια χρησιμοποιώντας το βουλγαρικό τοπωνύμιο, έχει καταγραφεί ως «παρθένο» ήδη από το 1979, ενώ το 1980 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο της φύσης.
Περιφερειακά του δάσους εκτείνεται μια ευρύτερη προστατευτική ζώνη, που τελεί υπό καθεστώς μερικής προστασίας, καθώς απαγορεύονται η βοσκή και το κυνήγι, ενώ επιτρέπονται η ελεγχόμενη υλοτομία και η δασική αναψυχή.
Γεγονός, όμως, είναι ότι ο χαρακτηρισμός «παρθένο» σημαίνει ταυτόχρονα «μη επισκέψιμο», τουλάχιστον στο εσωτερικό του τμήμα. Προσβάσιμη για τους ταξιδιώτες είναι μόνο η περιφερειακή ζώνη του Φρακτού, που για να την επισκεφτείτε θα πρέπει να πάρετε άδεια από το Δασαρχείο.
Μη νομίσετε, πάντως, ότι αυτή στερείται ομορφιάς: έχει ακριβώς την ίδια φύση, με πολύ μεγάλα δέντρα, λουλούδια, μονοπάτια και επιπλέον έξι εντυπωσιακούς καταρράκτες που δημιουργούνται από τα νερά του Αχλαδορέματος. Αυτονόητο είναι ότι στο δάσος είμαστε απλοί επισκέπτες και οφείλουμε να διατηρήσουμε αδιατάρακτη την ισορροπία του.
ΠΗΓΕΣ ΑΓΓΙΤΗ – Το μεγαλύτερο σπήλαιο της Ελλάδας
Σε απόσταση περίπου 25 χιλιομέτρων από την πόλη της Δράμας, κοντά στην Προσοτσάνη βρίσκεται το μεγαλύτερο σε μήκος και όγκο σπήλαιο της Ελλάδας. Πρόκειται για το σπήλαιο Πηγών Αγγίτη ή αλλιώς Μααρά, στους νότιους πρόποδες του Φαλακρού, όπου μέσα από τα έγκατα της γης πηγάζει ο παγωμένος ποταμός Αγγίτης.
Το εντυπωσιακό αυτό σπήλαιο οφείλει τη δημιουργία και την ύπαρξή του στη μορφολογία του εδάφους της γύρω περιοχής, με τα ασβεστολιθικά πετρώματα του Ορους Φαλακρού και τη λεκάνη του Νευροκοπίου να διοχετεύουν ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους τα νερά τους στα έγκατα της γης, λαξεύοντας το σπήλαιο.
Ηδη στην είσοδο του σπηλαίου είναι εμφανής η ξεχωριστή ομορφιά του, με το ποτάμι να εξέρχεται ορμητικό από τα έγκατα της γης και τον διαμορφωμένο χώρο και το αναψυκτήριο να είναι πνιγμένο στο πράσινο.
Η προ…ιστορία του σπηλαίου άρχισε πριν από περίπου 30.000 χρόνια, ενώ ανασκαφές στο σπήλαιο και τη γύρω περιοχή έχουν φέρει στο φως λίθινα εργαλεία και οστά προϊστορικών ζώων (ρινόκερου, μεγάκερου, μαμούθ), κάποια από τα οποία εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο Δράμας.
Σε απόσταση 1.100 μέτρων περίπου από την είσοδο βρίσκεται η επιβλητική αίθουσα Ακρόπολη, η μεγαλύτερη αίθουσα που έχει ανακαλυφθεί σε ελληνικό σπήλαιο (μήκους 120, πλάτους 65 και ύψους 45 μέτρων), που εντυπωσιάζει με το μέγεθος, τον διάκοσμο, αλλά και το ποτάμι που τη διαρρέει, δημιουργώντας υπόγειες όχθες και βραχώδεις σχηματισμούς, ένα πραγματικά απόκοσμο σκηνικό.
Τα νερά του ποταμού Αγγίτη, που πηγάζει από άγνωστο σημείο μέσα στο σπήλαιο, ξεχύνονται στη θέση Πηγές, λίγα μέτρα μακριά από την τεχνητή είσοδο του σπηλαίου.
Εκεί θα δείτε το γεφύρι με τις εννέα σιδερένιες πόρτες, που φτιάχτηκαν για να εκτρέπουν τα νερά σε περίπτωση ανάγκης. Το σπήλαιο Πηγών Αγγίτη είναι ανοικτό 365 μέρες τον χρόνο
Φράγματα και τεχνητές λίμνες Νέστου – Θαύματα της φύσης και του ανθρώπου
Διχοτομώντας νοητά τα τεράστιας έκτασης τοπία της μεθορίου στο βόρειο τμήμα του Νομού Δράμας, ο ποταμός Νέστος συγκρατείται από φράγματα, πλαταίνει την κοίτη του και δημιουργεί τεχνητές λίμνες (Λευκογείων, Θησαυρού, Πλατανόβρυσης), που ξεκίνησαν ως τεχνικά έργα και σήμερα αποτελούν αξιοθέατα που δεν πρέπει να χάσετε.
Ακολουθώντας τον δρόμο που συνδέει το Παρανέστι με τη Δράμα, στο 1ο χιλιόμετρο βλέπετε τη γέφυρα του Νέστου και ύστερα από 2 χλμ. στρίβετε δεξιά προς Θησαυρό.
Το πρώτο φράγμα που θα δείτε είναι της Πλατανόβρυσης, με τρεις τεράστιες θύρες που απελευθερώνουν το νερό το οποίο συγκεντρώνεται στη δυτική πλευρά του φράγματος. Το επόμενο φράγμα, το φράγμα Θησαυρού, είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης με ύψος 175 μ. και υπερθαλάσσιο υψόμετρο 390 μέτρα. Η επιφάνεια της τεχνητής λίμνης που δημιουργείται είναι 18 τετρ. χλμ. με το υψόμετρο της στάθμης της στα 320 με 380 μέτρα.
Δείτε το πολύ όμορφο βίντεο του Πασχάλη Μαυρωδή
Κείμενο: Νέλλη Καψή – dimiourgia-epikinonia
Φωτογραφίες: omorfataxidia.gr, kathimerini.gr, travelstories.gr, bmwriders.gr