Ο Προφήτης Ηλίας, όπως και ο Ενώχ, ήταν οι μοναδικοί άνθρωποι, οι οποίοι λέγεται ότι αναλήφθηκαν στους ουρανούς, χωρίς να έχουν πεθάνει.
Ο Προφήτης Ηλίας είναι ένας σημαντικός προφήτης στην Ορθόδοξη Εκκλησία και γιορτάζεται στις 20 Ιουλίου. Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, ο Προφήτης Ηλίας ήταν ένας από τους μεγαλύτερους προφήτες του Ισραήλ, ζώντας τον 9ο αιώνα π.Χ.
Ο Προφήτης Ηλίας, όπως και ο Ενώχ, ήταν οι μοναδικοί άνθρωποι, οι οποίοι λέγεται ότι αναλήφθηκαν στους ουρανούς, χωρίς να έχουν πεθάνει. Στις 20 Ιουλίου, ήμερα κατά την οποία τιμάται η μνήμη του Προφήτη, δεν εορτάζουμε την κοίμηση του γιατί ο προφήτης Ηλίας λέγεται ότι δεν πέθανε. Γιορτάζουμε την ανάληψή του. Ωστόσο, σύμφωνα με κάποιους ερμηνευτές ο Απόστολος Παύλος αναφέρει ότι ο Προφήτης Ηλίας δεν ανελήφθη, όπως ο Κύριος, στον ουρανό, αλλά άφησε ο Θεός να φανεί ότι ανελήφθη και ότι ζει στη γη με το σώμα του άφθαρτο χιλιάδες χρόνια μετά.
Ο Πατέρας Επιφάνιος περί της Αναλήψεως του Προφήτη Ηλία λέει τα εξής:
«Και ανελήφθη Ηλίας εν συσσεισμώ, (Συσσεισμός = κούνημα δυνατόν, εκ του συσσείω = κουνώ δυνατά ή απ’ όλα συγχρόνως τα μέρη συγκλονώ) ΩΣ εις τον Ουρανόν· το δε, ΩΣ εις τον Ουρανόν, αμφίβολον έχει την έννοιαν· το δε, ΕΙΣ τον Ουρανόν, τρανήν δείκνυσι την αλήθειαν».
Δηλαδή κάνει μία διάκριση μεταξύ της αναλήψεως του Προφήτου, και της Αναλήψεως του Κυρίου. Διότι πράγματι, ενώ στην ανάληψη του Προφήτη Ηλία, υπάρχει η μικρή συλλαβή «ΩΣ» (που αμφίβολον έχει την έννοιαν) στην Ανάληψη του Κυρίου υπάρχει η μικρή συλλαβή «ΕΙΣ» (που τρανήν δείκνυσι την αλήθειαν). Διότι στα Γραφικά χωρία της Αναλήψεως του Κυρίου βρίσκουμε το «ΕΙΣ τον Ουρανόν» και όχι «ΩΣ εις τον Ουρανόν».
Στην Αγία Γραφή, συναντάμε επίσης δύο πολύ ενδιαφέροντα σημεία, τα οποία πιστοποιούν ότι ο Προφήτης Ηλίας πράγματι δεν ανέβηκε στον ουρανό.
Το πρώτο είναι στην Καινή Διαθήκη, και είναι η ρητή δήλωση του Χριστού, την οποία χρησιμοποίησε και ο Μέγας Αθανάσιος: «Και ουδείς αναβέβηκεν εις τον ουρανόν ει μη ο εκ του ουρανού καταβάς, ο υιός του ανθρώπου ο ων εν τω ουρανω» (Ιωάννης 3/γ: 13). Ρητά εδώ το δηλώνει ο Ιησούς Χριστός, ότι κανείς, άρα ούτε ο Ηλίας, δεν ανέβηκε στον ουρανό.
Όμως έχουμε και μια πιο άμεση επιβεβαίωση, ότι ο Προφήτης Ηλίας δεν ανέβηκε στον ουρανό μετά την αρπαγή του. Είναι πολύ ενδιαφέρον το εξής χωρίο από την Παλαιά Διαθήκη:
«Και απέστη από Ιούδα Εδώμ έως της ημέρας ταύτης· τότε απέστη Λομνά εν τω καιρω εκείνω από χειρός αυτού, ότι εγκατέλιπε Κύριον τον Θεόν των πατέρων αυτού· και γαρ αυτός εποίησεν υψηλά εν ταις πόλεσιν Ιούδα και εξεπόρνευσε τους κατοικούντας εν Ιερουσαλήμ και απεπλάνησε τον Ιούδαν. και ήλθεν αυτω εν γραφή παρά Ηλιού του προφήτου λέγων· τάδε λέγει Κύριος Θεός Δαυίδ του πατρός σου…» (Β΄ Παραλειπομένων 21/κα).
Εδώ περιγράφεται, ότι ο Ηλίας έστειλε μια επιστολή προς τον Ιωράμ, βασιλιά του Ιούδα, όπου τον επέκρινε για την ασεβή του πορεία. Όμως το ειδικό ενδιαφέρον αυτής της επιστολής, είναι ότι ο Ηλίας την έστειλε μετά την ανάληψή του «προς τον ουρανό».
Συνεπώς, ο Προφήτης Ηλίας, παρέμεινε στη γη, και από εκεί έστειλε την επιστολή.
Πάντως, σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στη Θράκη και στη Μακεδονία ο Προφήτης Ηλίας θεωρούνταν κύριος της βροχής, ενώ το όνομά του συνδέθηκε τόσο με τον καλοκαιρινό ήλιο, όσο και με τις καλοκαιρινές μπόρες.
Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη ο προφήτης Ηλίας θεωρούνταν ρυθμιστής των καιρικών συνθηκών και πολλά είναι τα θαύματά του που συνδέονται με αυτή την ιδιότητα που του αποδίδεται.